Τα Σίριαλ της Χολιγουντιανής ΕΛ.ΑΣ συνεχίζονται:
Μετά την πολυβραβευμένη σειρά επιστημονικής φαντασίας «Βίλλα Αμαλίας», έρχεται η ΑΣΟΕΕ και οι Ημέρες Αντι-ραδιοφώνου
Σε μία ακόμη επίδειξη των κατασταλτικών της ικανοτήτων, η Ελληνική Αστυνομία, κατόπιν πολιτικών εντολών, εισέβαλε χθες στα στέκια αντιεξουσιαστών και αριστερών, στο κτίριο της ΑΣΟΕΕ. Λίγες μόνο μέρες μετά τις τυμπανοκρουσίες των ΜΜΕ για την κατάληψη της Βίλλας Αμαλίας από το Κράτος, το τηλεοπτικό υπερθέαμα που μετατρέπει το μπουκάλι μπύρας, σε φονική μηχανή, την αντιασφυξιογόνα μάσκα σε εξοπλισμό πυρηνικού πολέμου και τις μαυρο-κόκκινες σημαίες, σε σύμβολα του υπέρτατου κακού (για ποιούς άραγε;), συνεχίζεται. Αυτή τη φορά, η πρόφαση ήταν το «κέντρο ανομίας» των μικροπωλητών στο πεζοδρόμιο μπροστά από την ΑΣΟΕΕ. Με αφορμή τα τσαντάκια και τις ομπρέλες που πουλάν οι μετανάστες, ώστε να επιβιώσουν, το ελληνικό κράτος εξυπηρέτησε για άλλη μια φορά τα αντικοινωνικά του συμφέροντα επιτιθέμενο σε ό,τι αντιστέκεται ουσιαστικά στην απροκάλυπτη επέλαση του βάρβαρου Νεοφιλελευθερισμού, σε ένα πραγματικά ελεύθερο και αντιεμπορευματικό ραδιοφωνικό σταθμό.
Αφού κατάργησαν νομοθετικά και στην πράξη το άσυλο, με τη δικαιολογία πως «η ελεύθερη διακίνηση ιδεών είναι εξασφαλισμένη» (αρκεί αυτές οι ιδέες να μην γίνονται πράξη;), αφού ευτέλισαν το δημόσιο χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσα από την εγκατάσταση της κομματικής γραφειοκρατίας στις διοικήσεις των πανεπιστημίων και στις φοιτητικές συνελεύσεις, αφού άνοιξαν, προς όφελος των επιχειρηματιών, την κερδοφόρα αγορά της εκπαίδευσης, τώρα επιδιώκουν την σιωπή των φωνών της συνειδητοποιημένης ρήξης με το πολιτικό καθεστώς. Είναι όμως τυχαία όλα τα παραπάνω; Είναι άραγε τυχαίες οι συνεχείς επιθέσεις των ΜΑΤ εναντίον των μεταναστών μικροπωλητών; Ήταν, λοιπόν, τυχαία η ομαδική επίθεση Χρυσαυγιτών νεοναζί και κρανοφόρων των ΜΑΤ στην ΑΣΟΕΕ την Τετάρτη 9 Μαΐου του 2012; Και ποιά ήταν τελικά τα αποτελέσματα της ΕΔΕ που διετάχθη από την Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, μετά τις έντονες αντιδράσεις που προκάλεσαν οι φωτογραφίες φασιστών να πετάνε πέτρες προς την ΑΣΟΕΕ καλυπτόμενοι από τους αστυνομικούς; Ποιός έδωσε έστω λίγη σημασία στην καταγγελία μετανάστη που συνελήφθη έξω από το πανεπιστημιακό ίδρυμα, ο οποίος ισχυρίζεται ότι έπεσε θύμα ληστείας από τους αστυνομικούς και εξευτελισμού της αξιοπρέπειας του; Ποιό από τα Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης που σήμερα θριαμβολογεί για την καταπάτηση του πανεπιστημιακού χώρου προέβαλλε τις πολιτικές παρεμβάσεις των μεταναστών μικροπωλητών (όπως αυτή που μπορείτε να δείτε εδώ);
Είναι, επίσης, τυχαία η εισβολή στο στούντιο του 98FΜ; Όπως επισημαίνει η ανακοίνωση του ραδιοσταθμού, «τι ακούγεται στους 98FM; Τώρα που ο Δένδιας ξήλωσε το στούντιο στην ΑΣΟΕΕ και την κεραία, ακούγονται παράσιτα; Όχι. Μήπως κάποιος «νόμιμος» σταθμός; Μα όχι. Ακούγεται πεντακάθαρα, χωρίς άδεια και από το άβατο κρατικό πάρκο κεραιών του Υμηττού ο Free FM! Ο σταθμός που πριν 7 χρόνια στήθηκε με τις ευλογίες κάποιων πολιτικών, ιδεολόγων του ολοκληρωτισμού, για να «πατήσει» την συχνότητα στην οποία εκπέμπαμε από το 2002». Φυσικά, δεν ενοχλεί κανένα η λειτουργία κερδοσκοπικών τηλεοπτικών σταθμών-εταιριών χωρίς άδειες, δεν τρομάζει κανέναν η lifestyle νομιμοποίηση του νεοναζισμού από διαπλεκόμενες φυλλάδες, δεν διαταράσσει τη ζωή κανενός ο έλεγχος των ΜΜΕ από μία κλειστή σέχτα εφοπλιστών και κατασκευαστών. Αυτό που τους τρομάζει, είναι η διάδοση των κοινωνικών αγώνων, είναι η ενασχόληση με ζητήματα που δεν πρέπει να τίθενται σε δημόσιο διάλογο, είναι η αμφισβήτηση της μονοπωλιακής διαχείρισης της πληροφορίας από το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας και τους παρατρεχάμενούς του.
Ο άνομος κυβερνητικός βίος
Εδώ και πάνω από μια δεκαετία, τόσο στην Ελλάδα όσο και περισσότερο στον υπόλοιπο Δυτικό κόσμο, έχει καταστεί κυρίαρχη αντίληψη η συνολική καταδίκη κάθε πράξης που δε συνάδει με τους ποινικό (κυρίως) κώδικα, στο πλαίσιο των «ίσων αποστάσεων», της αποφυγής των άκρων, στο όνομα του θεμιτού για το δημόσιο συμφέρον και, συνεπώς, κοινώς αποδεκτού, φιλελεύθερου κέντρου. Οι διάφοροι προπαγανδιστές αυτής της κακόπιστης και χυδαία επιτηδευμένης ρηχής άποψης της μηδενικής ανοχής απέναντι στην βία «απ’ όπου και αν προέρχεται», του δήθεν «κοινού νου», όντας οι ίδιοι θύματα της μαζικής απο-πολιτικοποίησης και διανοητικής ένδειας που μαστίζει την εποχή μας, αδυνατούν ν’ αντιληφθούν ότι υπάρχει και «δεύτερο» επίπεδο της πραγματικότητας πίσω από το φαινομενικό και δήθεν αυτονόητο, από την πλασματική κοινωνική ευημέρια που μας παρέχουν οι φιλελεύθεροι θεσμοί. Έτσι, βλέπουν τις καταλήψεις με μια ιδιαίτερα κυνική αποστροφή, καταδικάζοντας τις ως πράξεις ανομίας, αγνοώντας ότι πίσω από την βιτρίνα του αστικού δικαίου υπάρχει ένας άλλος κόσμος, αυτός που τολμά και αμφισβητεί όλη αυτήν την ανθρωπολογική κατάπτωση του καταναλωτισμού. Η ιδέα και μόνο, όμως, ότι οι φιλελεύθεροι θεσμοί είναι ικανοί να προστατεύουν την κοινωνική ομαλότητα και το δημόσιο συμφέρον (δίχως, ωστόσο, να μας εξηγούν, τί πραγματικά θεωρούν δημόσιο συμφέρον), είναι πέρα για πέρα μυωπική. Μέσω μιας μεταφυσικού τύπου επίκλησης στην ανωτερότητα της αστικής νομιμότητας, κλείνουν τα μάτια τους μπροστά σε κάθε κοινωνική αδικία την οποία αποδίδουν σε εξωκοινωνικές αιτίες, όπως π.χ την ανθρώπινη φύση, δικαιολογώντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο τον φετιχισμό τους με τους φιλελεύθερους κανόνες του ποινικού δικαίου. Γι’ αυτούς, το γεγονός ότι οι αγώνες των εργατών, των γυναικών και των μειονοτήτων κατάφεραν και άλλαξαν σε σημαντικό βαθμό τις κοινωνίες του Δυτικού κόσμου κατά τους τελευταίους δύο αιώνες, περνά απαρατήρητο. Έτσι, γίνονται απολογητές μιας από τις χειρότερες μορφές ετερονομίας, του κοινωνικού Δαρβινισμού. Εξοβελίζοντας κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα από το κοινωνικο-ιστορικό γίγνεσθαι, αδυνατούν να κατανοήσουν την δυναμική της αμφισβήτησης των νόμων έστω και από μια μικρή μειοψηφία, πράγμα που αντιφάσκει με το αστικό δόγμα, καθώς οι πρώτοι αστοί, αυτούς που ο Μαρξ ονόμαζε φυγάδες δουλοπάροικους από τα φέουδα, έκαναν αυτό που οι σημερινοί «παράφρονες» και «άνομοι καταληψίες» κάνουν, να έρθουν σε σύγκρουση με την κυρίαρχη σιδερένια τάξη πραγμάτων, προτάσσοντας μια άλλη κοινωνία, μη ανταγωνιστική, πιο ανθρώπινη και δίκαιη.
Η αγιοποίηση του φιλελεύθερου κέντρου, του αντίστροφου λαϊκισμού που δεν κατηγορεί τους «κακούς Εβραίους», τους ξένους και τους κεφαλαιοκράτες αλλά σύσσωμη την κοινωνία που της αξίζει μια άνευ προηγουμένου συλλογική τιμωρία (προκειμένου να μάθει να υπακούει), δηλαδή του λαϊκισμού που απλά φορά ένα προσωπείο υπευθυνότητας και αντί να εκφράζει συνολικά το κοινωνικό μίσος προς κάποιον τρίτο στόχο, τον κατευθύνει αποκλειστικά και μόνο προς τους ίδιους τους πολίτες, μετατρέπεται σ’ ένα ντελίριο αυτομαστιγώματος και αυτοθυματοποίησης, που, στην πραγματικότητα, αποτελεί την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος: απέχθεια όχι προς την ίδια την υπάρχουσα κοινωνική θέσμιση, αλλά προς την ίδια την κοινωνία καθ’ αυτήν και τα δημιουργήματά της. Καθώς τα «έκνομα άκρα» μετατρέπονται σε «καταφύγια εγκληματικών ενεργειών», περνά η εντύπωση ότι τα μπουκάλια μπύρας που βρέθηκαν εντός της Βίλλας Αμαλίας (που, με βάση τα πορίσματα των μεγαλοδημοσιογράφων, θα χρησιμοποιηθούν ως αυτοσχέδιες βόμβες μολότοφ στις πορείες) είναι το ίδιο με τις χειροβομβίδες και τα μαχαίρια των Χρυσαυγιτών, με τις μεθόδους βασανισμού στα αστυνομικά κελιά. Κάθε μορφή κοινωνικής ανυπακοής βαφτίζεται ως ανομία. Η εξέγερση των κατοίκων της Κερατέας ταυτίζεται με τα ναζιστικά πογκρόμ εναντίον μεταναστών, ενώ τα ευτράπελα του Παπακωνσταντίνου με την λίστα Λαγκάρντ, τα σκάνδαλα του Βατοπεδίου, οι αυθαιρεσίες της πολιτικής εξουσίας, η παράνομη φυγή κεφαλαίων σε Ελβετικές τράπεζες (γεγονότα που δεν συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές άλλες «σοβαρές» χώρες του Δυτικού κόσμου, όπου κολοσσοί μεγάλων επιχειρήσεων ΝΟΜΙΜΑ φοροδιαφεύγουν), φανερώνουν την σαπίλα του πολιτικού συστήματος, την αδυναμία των θεσμών του να προστατεύσει την έστω και κατ’ επίφαση κοινωνική «ομαλότητα», καθώς κραυγαλέες αξιόποινες πράξεις μένουν ατιμώρητες, την ίδια στιγμή που η αμφισβήτηση του ίδιου του πολιτικού συστήματος που γεννά και διαιωνίζει αυτά τα προβλήματα, βαφτίζεται ως «τρομοκρατία» [ιδιαίτερα σε κάποιες «πολιτισμένες» αναπτυγμένες χώρες, σε αντίθεση με την «τριτοκοσμική Ελλάδα, όπου οι νόμοι δεν τηρούνται από κανέναν» (γνωστή ατάκα των φιλελεύθερων φονταμενταλιστών), ειρηνικές διαμαρτυρίες κατατάσσονται στη γνωστή λίστα με τις τρομοκρατικές κινήσεις εναντίον πολιτών] Έτσι, κεκτημένα δικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες, αυτονόητα, δηλαδή, πράγματα, περιορίζονται στο όνομα του «καλού κέντρου», ενώ, την ίδια στιγμή, «νόμιμες» μέχρι χθες διαμαρτυρίες χαρακτηρίζονται ως «αντικοινωνικές» και εν τέλει «τρομοκρατικές», αρκεί να δούμε τι συνέβη με την περίπτωση της Υπατίας.
Βλέπουμε, λοιπόν πως όλος αυτός ο φετιχισμός με την νομιμότητα όχι μόνο δεν διαιωνίζει την κοινωνική αδικία, αποκρύπτοντας τα πραγματικά εγκλήματα, αλλά ισοπεδώνει κάθε έννοια λογικής. Όπως, άλλωστε, αναφέρει και ο Κ. Αθανασιάδης (Lifo, 12/7/2012). «Για μένα δεν υπάρχει κατηγοριοποίηση της βίας, η μούντζα είναι σφαίρα επειδή γεννά τη σφαίρα, όπως η μυική πίεση στη σκανδάλη του περιστρόφου — να φοβόμαστε τα γιαούρτια απ’ όπου κι αν προέρχονται». Συνεπώς, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι μια μικρο-διαφωνία με κάποιον γείτονα, ο οποίος έχει το κακό συνήθειο να πετά τα σκουπίδια του στην μέση του δρόμου, είναι προάγγελος μιας μελλοντικής στυγερής δολοφονίας, νομοτελειακά!!!
Είναι σίγουρο πως καμιά κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει δίχως ένα πλαίσιο minimum κανόνων οι οποίοι, όμως, δεν είναι ούτε θέσφατα, ούτε αναντίρρητοι κανόνες. Θα πρέπει, όμως να είμαστε ικανοί ν’ αναρωτηθούμε ποιοι είναι αυτοί που ορίζουν τί είναι νόμιμο και τί όχι, και για ποιόν σκοπό; Ποιοί επιδιώκουν να επιβάλλουν αυτούς τους νόμους; Η τυφλή συμμόρφωσή μας με κανόνες που διέπουν την κοινωνική συμπεριφορά μας καθρεφτίζει, ταυτόχρονα, την δική μας αδυναμία να συνειδητοποιήσουμε ότι είναι αναγκαίο, πολλές φορές αν όχι πάντα, να αμφισβητούμε τις δοσμένες και θεσμισμένες αξίες που διέπουν την κοινωνία στην οποία ζούμε, για την επιβολή των οποίων, ελάχιστα συμβάλουμε και αποφασίζουμε. Έτσι, με το να κατακρίνουμε συλλήβδην αυτόνομες δράσεις, όπως π.χ της ΑΣΟΕΕ, της Βίλλας Αμαλίας, που, ως επί τω πλείστον επιδιώκουν στην δημιουργία αντι-δομών, όπου εμείς θα αποφασίζουμε για εμάς και όχι μια χούφτα τεχνοκράτες, ειδήμονες παντογνώστες, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να υπερασπιζόμαστε τη μη συμμετοχή μας, την ολιγαρχία και, τέλος, την κοινωνική αδικία.
Εν κατακλείδι…
Οι συνεχείς αυτές επιθέσεις, δεν αποκρούονται μόνο με την τεράστια αλληλεγγύη που γνώρισε άμεσα η κατάληψη της Βίλλα Αμαλίας. Δεν αρκεί η επιβεβαίωση των εξαιρετικών αντανακλαστικών του κοινωνικού κινήματος. Η αυτοπαγίδευση μας στην προσπάθεια να επανακτήσουμε ό,τι χάνουμε από το κατασταλτικό σχέδιο του Κράτους είναι πιθανό να περιορίσει τις δράσεις μας σε ένα κλειστό χώρο, που θα μας καταστήσει αδρανείς και ανέτοιμους να αντισταθούμε στην συνολική επίθεση που δέχεται η κοινωνία. Παράλληλα, λοιπόν, με τον αγώνα μας για επανάκτηση και διατήρηση των αυτοοργανωμένων χώρων-νησίδων ελευθερίας, να περάσουμε στην αντεπίθεση, δημιουργώντας νέους χώρους πολιτικής έκφρασης, αναζητώντας νέους τρόπους προώθησης της πληροφορίας, νέες δράσεις αλληλεγγύης, καθημερινές αντεπιθέσεις στην κυρίαρχη κουλτούρα, συνεχείς παρεμβολές στην κανονικότητα. Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι το κοινωνικό και πολιτικό αδιέξοδο που διαιωνίζεται συνεχώς μέσω της επιβαλλόμενης ιδεολογίας των άκρων είναι τόσο καταστροφικό, όσο και οι φιλοναζιστικές ή φιλοσταλινικές τάσεις που καλλιεργούνται εντός της ίδιας μας της κοινωνίας. Είναι καιρός να τελειώνουμε με κάθε είδους ξεπερασμένο μανιχαϊστικό δίπολο, όπως Σταλινισμός και Λενινισμός ή ακραίος συντηρητισμός έναντι αστικής δημοκρατίας. Η πολιτική δεν αποτελεί αναγκαστικά μια πάλη ιδεών μεταξύ δύο αντίπαλων στρατοπέδων. Είναι μια βαθύτερη ανθρώπινη δράση, που περνά μέσα από την διαύγαση του κοινωνικού γίγνεσθαι, και καταλήγει σε προτάσεις που δεν θα εγκλωβίζονται από διάφορους ιδεολογικούς φετιχισμούς, είτε νοηματικές κλειστότητες, όπως ο εθνικισμός και ο κάθε είδους σωβινισμός. Είναι κάτι που μπορεί και υπερβαίνει τόσο τις καθιερωμένες αντιλήψεις, όσο και την αναζήτηση μιας θεσούλας, ενός ατομικιστικού βολέματος σε μια ζουγκλοποιημένη κοινωνία. Πως λοιπόν θα υπερβούμε αυτήν την μιζέρια; Μόνο μέσα από την πολιτική δράση, η οποία, ταυτόχρονα, προϋποθέτει και σύγκρουση με τις σάπιες ιδέες που μας πνίγουν σαν βραχνάς κάθε μέρα όλο και περισσότερο.
Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να κατανοήσει κανείς τους λόγους που οι διαφόρων ειδών θεωρίες συνωμοσίας κατακλύζουν τα Μέσα Ενημέρωσης και το διαδίκτυο. Στην εποχή του ποβερισμού, της ασημαντότητας, της απουσίας πολιτικού στοχασμού και έλλειψης νοήματος, το φαινόμενο εξελίσσεται σε μάστιγα. Όλο και περισσότεροι δημαγωγοί εμφανίζονται μέρα με τη μέρα, κάνοντας λόγο για κάποια «Νέα Τάξη Πραγμάτων» (ΝΤΠ), για τους Ιλλουμινάτι, ή υποστηρίζουν ότι η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν εσωτερική δουλειά κάποιων συνωμοτών (κυρίως Εβραίων). Ζώντας στην εποχή της μαζικής απάθειας και απο-πολιτικοποίησης, δεν μας εκπλήσσει καθόλου που η εν γένει πραγματικότητα επιχειρείται να προσεγγιστεί μέσω αβάσιμων σεναρίων επιστημονικής φαντασίας. Η έλλειψη πολιτικών προταγμάτων και κινήτρων είναι μάλλον αυτό που ως επί τω πλείστων χαρακτηρίζει τις σύγχρονες Δυτικές κοινωνίες, οι οποίες έχοντας πέσει σε βαθύ λήθαργο για πάνω από δύο δεκαετές (όπου η πλασματική οικονομία ευημερούσε, η εξασφάλιση της επιβίωσης μέσω του βολέματος και της θεσούλας θεωρούνταν δεδομένη για μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού), ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι αυτό το απατηλό καταναλωτικό όνειρο κρέμεται από μια κλωστή. Βλέπουν τον εαυτό τους ένα βήμα πριν την πτώση στο βάραθρο που οι ίδιες έσκαψαν εδώ και τόσα χρόνια. Το μέλλον τους φαντάζει ζοφερό. Η αυτο-κριτική τις τρομάζει. Έτσι, επιλέγουν να κλείσουν τα μάτια τους και να εφεύρουν ένα ψέμα, να κατασκευάσουν μια εικονική πραγματικότητα που θα δικαιολογεί κάθε τους σφάλμα, νομίζοντας πως έτσι θα καταφέρουν να δραπετεύσουν από τον εφιάλτη που τις κυνηγά, από την Λερναία Ύδρα που ανέστησαν προκειμένου να ικανοποιήσουν την ψευδαίσθηση ότι όλα είναι εφικτά στο καταναλωτικό Κυνήγι της Ευτυχίας. Εδώ γεννιέται ο νέος Leviathan της εποχής μας, η ανευθυνότητα, η ευκολία, η αδράνεια και η αποκτήνωση, η μονομέρεια, ο homo economicus ανίκανος να μεταστραφεί σε homo politicus εθισμένος στην ευκολία και ακρισία καταντά ένας θλιβερός και ασήμαντος ανθρωπάκος.
Από τον Μπρέιβικ, τους ναζιστές, τη Χρυσή Αυγή και τους ακροδεξιούς που κάνουν λόγο για πολιτισμικό εξισλαμισμό καθοδηγούμενο από ισχυρά κέντρα εξουσίας, μέχρι τους αριστερούς εθνικιστές, όλοι πλέον οι πολιτικοί χώροι εντός των οποίων η συνωμοσιολογία ευδοκιμεί, κάνουν λόγο για μια κρυφή συνωμοσία πανίσχυρων ανθρώπων, που στόχο έχουν να υποδουλώσουν την ανθρωπότητα για δικό τους συμφέρον. Όλοι, σχεδόν μιλούν για μια «Παγκόσμια Κυβέρνηση», για «αεροψεκασμούς», ή στην πιο ακραία τους εκδοχή, για UFO και μυστικά ταξίδια στο διάστημα. Μάλιστα, όπως άλλωστε λέει και ο Josh Lucker, σε άρθρο του στο Marxist.com (2012), η συνωμοσιολογία είναι εξαιρετικά δημοφιλής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το 80% των Αμερικανών πιστεύουν ότι η κυβέρνηση κρύβει πληροφορίες σχετικά με τα UFO, ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 15% απορρίπτει ότι η Αλ-Κάιντα ήταν υπεύθυνη για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Μεγάλο ποσοστό, επίσης, χρηστών του διαδικτύου σερφάρει σε ιστοσελίδες που «αποκαλύπτουν» ποιες διασημότητες είναι μέλη των «Illuminati» ή ελευθεροτέκτονες, ενώ, όπως αναφέρει η Guardian (2012, μέσω tvxs) κατά 250% έχουν αυξηθεί στις Η.Π.Α οι ρατσιστικές και ακροδεξιές ομάδες, που βασίζουν την ιδεολογία τους σε συνωμοσιολογικά σενάρια. Ποιός, άραγε, δεν έχει υπ’ όψιν του τις περίφημες δοξασίες περί «κλωνοποιημένου Hitler», αποικιών στη Σελήνη, ή τις διάφορες «αποκαλύψεις» του Νοστράδαμου, του Παίσιου και άλλων «προφητών» που αναπαράγονται συνεχώς από τα διάφορα κιτς ιστολόγια; Πόσες φορές δεν έχουμε έρθει σε επαφή με ανθρώπους που κάνουν λόγο για «Σιωνιστικές κρυφές ατζέντες που έχουν βαλθεί να αλλοιώσουν τις παραδόσεις μας μέσω της μαζικής μετανάστευσης» ή για την περιβόητη επιστολή φάντασμα του Κίσσιγκερ, για τα σχέδια εξισλαμισμού της Ελλάδας από τους Τούρκους, για «προδότες» και «ανθέλληνες»…;
Τί πραγματικά, όμως, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «θεωρία συνωμοσίας»; Ονομάζουμε, λοιπόν, συνωμοσιολογικό κάθε επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο, ένα γεγονός ή μια σειρά από γεγονότα ερμηνεύονται αποκλειστικά και μόνο ως αποτέλεσμα συνωμοτικής, μυστικής, οργανωμένης και υπόγειας δράσης ατόμου ή ομάδας ανθρώπων (π.χ. κυβερνήσεων ή αδελφάτων). Στην ευρύτερη πολιτική γλώσσα, αποκαλούμε «θεωρία συνωμοσίας» οποιοδήποτε (αυθαίρετο) συμπέρασμα προκύπτει μέσω μη διασταυρωμένων πληροφοριών, δίχως να υπάρχουν αποδείξεις και τεκμήρια ή, έστω, λογική ερμηνεία των καταστάσεων και των γεγονότων βάσει μιας σαφούς μεθοδολογίας. Πρόκειται για παραληρητικές και, εν μέρη, κατασκευασμένες ιστορίες που περισσότερο μοιάζουν με σενάριο ταινίας του Hollywood, αλλά πλασάρονται ως «αληθινές» ή «πιθανές» εξαιτίας μιας αληθοφάνειας που τους προσδίδεται. Με άλλα λόγια, οι θεωρίες συνωμοσίας αναφέρονται συχνά σε κάτι που θα μπορούσε να είναι αληθινό ή πιθανό εξαιτίας της αληθοφάνειάς του. Όπως κάθε προπαγανδιστικός λόγος έτσι και ο συνωμοσιολογικός, θα πρέπει πάντοτε να χρησιμοποιεί ένα προσωπείο μιας δήθεν αντικειμενικότητας, να είναι απλός (ή απλουστευτικός), ώστε να υιοθετείται εύκολα από τις απο-πολιτικοποιημένες μάζες. Θα πρέπει να απευθύνεται στη βούληση του γενικού συνόλου (όπως θα έλεγε και ο Jacques Ellul) παρά στο άτομο ως ξεχωριστή και αυτόνομη οντότητα. Έτσι κάθε συνωμοσιολογική θεώρηση κατασκευάζει έναν δικό της μύθο[1] εντός του οποίου εντάσσεται κάθε προσπάθεια προσέγγισης της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής. Τα (συχνά ιδεολογικά χρωματισμένα) σενάρια αυτά λειτουργούν ως αφετηρία σε κάθε προσπάθεια προσέγγισης του «πολιτικού» πράττειν, των δηλώσεων και των πράξεων διαφόρων ηγετών ή πολιτικών προσώπων. Κοντολογίς, κάθε πολιτική κίνηση μπαίνει στο ιδεολογικό κρεβάτι του Προκρούστη και ερμηνεύεται με βάση ένα ήδη έτοιμο δοσμένο συμπέρασμα-απάντηση συνοδευόμενα από έναν δήθεν επιστημονικό βερμπαλισμό – πως για παράδειγμα, οι αποφάσεις κάποιων ηγετών αναγκαστικά εξυπηρετούν ή αντιτάσσονται στα σχέδια της ΝΤΠ – αντί να προσπαθεί κανείς να αναζητήσει απαντήσεις αναφορικά με τους λόγους και τις αιτίες που λαμβάνονται οι εκάστοτε αποφάσεις, έπειτα από στοχασμό και διαύγαση του κεντρικού πυρήνα των αξιών που διέπουν το κοινωνικό υποκείμενο.
Φυσικά, σε μια περίοδο που ο παγκόσμιος καπιταλισμός ταλανίζεται από τις εγγενείς αδυναμίες του, δεν φαίνεται καθόλου παράξενο το γεγονός ότι αντιδραστικές ιδεολογίες (οι οποίες αποτελούν πεμπτουσία της συνωμοσιολογίας) κερδίζουν έδαφος. Μια από τις βασικότερες επιδιώξεις των συνωμοσιολόγων είναι να τονίζουν πως τα τεράστια προβλήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σήμερα δεν αποτελούν παράγωγα της φύσης του καπιταλιστικού συστήματος (δηλαδή του ασύστολου κέρδους, της αέναης εξάπλωσης των παραγωγικών δυνατοτήτων και της αλόγιστης κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στη φύση) αλλά αποτελέσματα της πολιτικής διαφθοράς, δηλαδή «των συνωμοσιών που σκαρφίζονται οι πολιτικοί ηγέτες μεταξύ τους και σε συνεργασία μ’ αυτούς που ελέγχουν τις πολυεθνικές – για δικό τους φυσικά όφελος». Ποιές είναι, όμως, οι πιο διαδεδομένες θεωρίες συνωμοσίας; Ας τις πάρουμε μία μία!
Εβραϊκές συνωμοσίες
Σχεδόν οι περισσότεροι συνωμοσιολόγοι θεωρούν τους Εβραίους υπαίτιους για όλα τα δεινά της ανθρωπότητας με αποκορύφωμα το υπερβολικά διαδεδομένο επιχείρημα ότι «οι Εβραίοι υπάλληλοι στους Δίδυμους Πύργους γνώριζαν για την επίθεση και απουσίαζαν από τα γραφεία τους εκείνη τη μέρα, και για τον λόγο αυτόν κανένας Εβραίος δεν υπήρξε θύμα την ημέρα της επίθεσης». Ακόμα, όμως, και αν, στη χειρότερη των υποθέσεων, όπου, εξαντλώντας κάθε αίσθημα ανθρωπιάς, υιοθετήσουμε το παραπάνω επιχείρημα (που μόνο ορθό δεν είναι, δεδομένου ότι τουλάχιστον 270-400 άτομα Εβραϊκής καταγωγής βρήκαν τραγικό θάνατο μέσα στο World Trade Center, εκ των οποίων οι πέντε ήταν Ισραηλινοί πολίτες) οι απαντήσεις που θα λάβουμε όχι μόνο μισανθρωπικές θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, αλλά, ταυτόχρονα, και πέρα για πέρα μυωπικές [2].
Μια από τις ευρύτερα διαδεδομένες αντι-σημιτικές θεωρίες συνωμοσίας είναι Τα πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, (βιβλίο που σήμερα προωθείται συστηματικά από τα αυταρχικά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής). Στην πραγματικότητα, τα ΠΣΦ δεν είναι τίποτα περισσότερο παρά μια πλαστογραφία ίσως ενός ενός αναρχικού μανιφέστο του 1900 που αναφέρονταν στις κινήσεις των πολιτικών αρχηγών και στους τρόπους με τους οποίους οι ίδιοι επιβάλλονται στις μάζες, κείμενο που παραποιήθηκε από την Τσαρική αντί-σημιτική Ρωσική αστυνομία (ή στην πιο απλή εκδοχή του, ένα απλό κατασκεύασμα της Οχράνα με στόχο να δικαιολογηθούν οι αντι-Εβραϊκές Τσαρικές πολιτικές και τα αντί-σημιτικά πογκρόμ στη Ρωσία). Μόλις, δηλαδή, το ανέκδοτο μανιφέστο διέρρευσε και έπεσε στα χέρια του Τσαρικού μηχανισμού προκειμένου να στοχοποιηθεί το εγχώριο εβραϊκό στοιχείο αντικατέστησε τη λέξη εξουσία με τη λέξη Σιωνιστές, ώστε να φαίνεται ότι πίσω από την μελλοντική πολιτική πορεία κρύβεται κάποιος Σιωνιστικός κίνδυνος. Εξέδωσε, στη συνέχεια, το βιβλίο αυτό σε χιλιάδες αντίτυπα, από τα οποία αργότερα όταν κυκλοφόρησαν στην Ευρώπη έγιναν διάσημα με το όνομα Τα πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών.
Όπως αναφέρουν οι Back και Solomos (2000), όλα ξεκίνησαν στην Γαλλία, κάπου μεταξύ 1894 και 1899 διαρκούσης της υπόθεσης Dreyfus. Η Γαλλική δεξιά και ο όχλος κατηγορούσαν τον Dreyfus πως υποκινούσε μυστική συνωμοσία με σκοπό την υποδούλωση της ανθρωπότητας από την φυλή των Εβραίων – κατηγορία που υποστήριξε επίσης και η Ρώσικη αστυνομία. Κατά την διάρκεια της εποχής εκείνης, γράφει η Hannah Arendt (1996)[3], ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη η άποψη ότι οι Εβραίοι μαζί με ελευθεροτέκτονες προετοιμάζονταν για τη δημιουργία ενός δικού τους «υπερ-κράτους». Έτσι, τα ΠΣΦ, ήρθαν ακριβώς στην κατάλληλη στιγμή, προσφέροντας αυτό που πραγματικά ο Γαλλικός όχλος επιθυμούσε: ένα ψέμα για να επιβεβαιώσει τη μανία, την αγανάκτηση και την οργή του. Ως αποτέλεσμα όλης αυτής της μαζικής υστερίας μίσους, οι αντί-σημιτικές θεωρίες συνωμοσίας από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα πυροδοτούν αντί-εβραϊκές ταραχές καί στη Γαλλία (καθώς και σε διάφορα άλλα μέρη της Ευρώπης) που τροφοδοτούσαν η αντιδραστική αριστοκρατία και η καθολική εκκλησία και στην συνέχεια, αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι της προπαγάνδας των φασιστικών καθεστώτων που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα, ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας όπου περισσότεροι από 6.000.000 Εβραίοι θανατώθηκαν (επιπλέον, πάνω από 1.500.000 τσιγγάνοι εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή εκτελέστηκαν επί τόπου από τα αποσπάσματα των Ναζί και ντόπιων συνεργατών τους σε ολόκληρη την ήπειρο, καθώς και εκατοντάδες άλλοι, άτομα μειονοτικών πληθυσμών ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο). Αυτός είναι λοιπόν ο απολογισμός της πιο θλιβερής συκοφάντησης και στοχοποίησης μιας ομάδας ανθρώπων εναντίον της οποίας για αιώνες οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί αντιμετώπιζαν με τόση καχυποψία και δυσπιστία (φαινόμενο που εξακολουθεί να υφίσταται μέσα στους χώρους της αριστεράς και της ακροδεξιάς όπου η βρίθει η συνωμοσιολογία).
Περί Νέας Τάξης Πραγμάτων
Ολόκληρη η μπλογκόσφαιρα διαρκώς κάνει λόγο για την εφαρμογή ενός κρυφού σχεδίου που ακούει στο όνομα Νέα Παγκόσμια Τάξη Πραγμάτων. Ο όρος αυτός, στην Ελληνική πολιτική, φυσικά, όταν αναπαράγεται συνεχώς από τους διάφορους δημαγωγούς, συγγραφείς και «ερευνητές» της συμφοράς, πανούργους εμπόρων βιβλίων, εκφωνητές ραδιοφωνικών εκπομπών ή παρουσιαστές τηλεοπτικών παραγωγών, συχνά συνδέεται με τις αντι-εβραϊκές συνωμοσίες (ότι πίσω από όλα κρύβεται μια πανίσχυρη ομάδα Σιωνιστών οι οποίοι ελέγχουν τον παγκόσμιο πλούτο και επιδιώκουν να επιβάλουν μια αυστηρά συγκεντρωτική πολιτική με στόχο να κυριαρχήσουν ολοκληρωτικά σε κάθε γωνιά του πλανήτη). Όλοι τους πάνω απ’ όλα, έμποροι, τις περισσότερες φορές με έντονο εθνικιστικό χαρακτήρα και άλλοτε με μια πιο ελευθεριακή επίφαση, λειτουργούν ως «διαμορφωτές συνειδήσεων», προσπαθώντας ν’ αποκοιμίσουν το κοινό με τον αόριστο, τρομολαγνικό και διφορούμενο λόγο τους, εκστομίζοντας ατεκμηρίωτες ασυναρτησίες, με στόχο να εκμεταλλευτούν τον φόβο που αισθάνεται ο σύγχρονος άνθρωπος μπροστά στο άγνωστο μέλλον.
Βέβαια, η ΝΤΠ λοιπόν χρησιμοποιήθηκε αρχικά από διάφορους νεοσυντηρητικούς θεωρητικούς, όπως ο Πολωνός αντι-κομμουνιστής Zbigniew Brzezinski και ο Αμερικανός Samuel Huntington, ενώ στη συνέχεια υιοθετήθηκε και από διάφορους ακαδημαϊκούς, όπως ο Noamh Chomsky. Για τί πράγμα μιλούν όμως οι αναφορές στα περί νέας τάξης πραγμάτων (και όχι Νέα Τάξη Πραγμάτων) που κάνουν οι παραπάνω σε σύγκριση με αυτά που αναπαράγει η μισή μπλογκόσφαιρα;
Η ΝΤΠ, ως Νεοφιλελεύθερη ιδεολογία υιοθετήθηκε από μια περιθωριακή φράξια κατά το τέλος της δεκαετίας του 90. Πρόκειται για κάποιον ασαφή Μακιαβελικό «οδηγό» άσκησης (οικονομικής κυρίως) πολιτικής – πάντα με βάση τον πιο ακραίο και αγοραίο φιλελευθερισμό – και όχι μια αυστηρά συγκεκριμενοποιημένη στρατηγική επιβολής και κυριαρχίας.
Ο George Herbet Walker Bush κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της 11 Σεπτέμβρη του 1990, δήλωσε τα εξής:
Μια νέα συνεργασία εθνών ξεκινάει, και σήμερα βρισκόμαστε σε μια μοναδική και εξαιρετική στιγμή. Η κρίση στον Περσικό Κόλπο, παρότι πολύ σοβαρή, μας προσφέρει και μια σπάνια ευκαιρία να προχωρήσουμε προς μια ιστορική περίοδο συνεργασίας. Από αυτή την ταραγμένη εποχή μπορεί να γεννηθεί μια νέα τάξη πραγμάτων: Μια νέα εποχή, πιο ελεύθερη από τον φόβο της τρομοκρατίας, πιο ισχυρή στην επιδίωξη του δικαίου και πιο ασφαλής στην αναζήτηση της ειρήνης. Μια εποχή στην οποία όλα τα έθνη του κόσμου, σε ανατολή και δύση, βορρά και νότο, μπορούν να ευημερούν και να ζουν σε αρμονία». ημέρες ήταν (υποτίθεται) και πάνω από μια νέα παγκόσμια τάξη αναδύθηκε, όπου η ανθρωπότητα θα είναι «απαλλαγμένη από την απειλή της τρομοκρατίας, ισχυρότερη στην επιδίωξη της δικαιοσύνης , και πιο ασφαλείς στην επιδίωξη της ειρήνης. Μια εποχή στην οποία τα έθνη του κόσμου, Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου, θα μπορούν να ευημερούν και να ζουν σε αρμονία.
Εδώ ο όρος ΝΤΠ χρησιμοποιείται με σκοπό κατανοηθούν κάποιες αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στο παγκόσμιο (γεω)πολιτικό τοπίο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, του διπολισμού ΕΣΣΔ έναντι ΗΠΑ και τον τερματισμό των εχθροπραξιών στον Περσικό Κόλπο. Αν και τα γεγονότα αυτά αναμφίβολα υποδηλώνουν το τέλος μιας περιόδου και το ξεκίνημα μιας άλλης (γι’ αυτό άλλωστε και γίνεται λόγος και για νέα παγκόσμια τάξη, εφόσον η παλιά έχει ριζικά τελειώσει), ωστόσο η ερμηνεία που αποδίδεται εδώ όχι μόνο δεν αφορά μυστικές αδελφότητες Σιωνιστών που συνεδριάζουν σε μυστικά υπόγεια αρχηγεία, αλλά, απεναντίας, βλέπουμε ότι σχεδόν όλες οι ίντριγκες γίνονται στα φανερά παρά εντός σκοτεινών δωματίων. Άλλωστε, στον αιώνα της τεχνολογίας, τα καταπιεστικά καθεστώτα δεν χρειάζονται υπόγειες συναθροίσεις για να επιβληθούν, καθώς και αυτά καταφέρνουν να πετύχουν τους σκοπούς τους καθώς – αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα των Ελληνικών εκλογών του 2012 – πολύ εύκολα καταφέρνουν να κατευνάσουν τις αντιδράσεις και την αγανάκτηση των μαζών.
Σε αντίθεση, λοιπόν, με τα παραπάνω, οι διάφοροι ακροδεξιοί και απανταχού εθνικιστές προσδίδουν μια μεταφυσική χροιά και ένα είδος αρνητικής προφητείας, θα λέγαμε, στην έννοια της ΝΤΠ. Εν κατακλείδι, τους χωρίζει μια άβυσσος από τους πολιτικούς, θεωρητικούς, ακαδημαϊκούς ή οικονομολόγους οι οποίοι δεν αναφέρονται στην ΝΤΠ σαν να πρόκειται για έναν αυστηρά ιδεολογικοποιημένο όρο, αλλά σαν μια απλή έκφραση που περιγράφει συγκεκριμένες στιγμιαίες καταστάσεις, οι οποίες δεν είναι απαραίτητα προϊόν κάποιας κρυφο-σχεδιασμένης ατζέντας.
Η Παγκόσμια Διακυβέρνηση
Συχνά συγχέεται με την ΝΤΠ. Πολλοί εσφαλμένα την κατανοούν ως παγκόσμια κυβέρνηση. Ιδιαίτερα μετά τις δηλώσεις του Γ.Α.Παπανδρέου, «We need global governance» (και όχι global government), εκατοντάδες αναρτήσεις πλημμύρισαν το διαδίκτυο, για το πώς ο Γ.Α.Π είναι πράκτορας των Σιωνιστών, πώς εξυπηρετεί σκοτεινά «ανθελληνικά» συμφέροντα και οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί το μυαλό ενός ανθρώπου[4].
Μέρος της Παγκόσμιας Διακυβέρνησης (ΠΔ) θα μπορούσε να ονομαστεί η λειτουργία οποιουδήποτε διακρατικού θεσμού: από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Μαφία, την Καθολική Εκκλησία, τα Χρηματιστήρια, την Monsanto, την Google (της οποίας την πλατφόρμα Blogspot χρησιμοποιούν οι διάφοροι πολέμιοι της ΠΔ!!!), μέχρι και την Διεθνής Αμνηστία, τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, τον ΟΗΕ, το Human Rights Watch και το internet. Συνεπώς, η ΠΔ δεν είναι κάτι απαραίτητα αρνητικό, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσουμε τις δυναμικές του διαδικτύου στην διάδοση πληροφοριών από διάφορα μέρη του πλανήτη που τα επίσημα ΜΜΕ αποκρύπτουν. (Αναζητήστε περισσότερα σχετικά τόσο με την δική μου στάση, όσο και των υπόλοιπων μελών της ιστοσελίδας, απέναντι στην Παγκοσμιοποίηση σε αυτόν τον σύνδεσμο).
Οι«Ιλλουμινάτι»:
Ίσως η διασημότερη θεωρία συνωμοσίας στις μέρες μας. Το τάγμα των «Πεφωτισμένων» (όπως ακριβώς μεταφράζεται) αντιμετωπίστηκε από τους συντηρητικούς Χριστιανούς με υπερβολική εχθρότητα. Ακόμα και σήμερα διάφοροι συνωμοσιολόγοι ισχυρίζονται πως το τάγμα αυτό δρα μυστικά με στόχο να πλήξει τις παραδόσεις και τα έθιμα ενός λαού. Αγνοούν, βέβαια, πως η διάρκεια ζωής του τάγματος των «Πεφωτισμένων» δεν ξεπέρασε τα δέκα χρόνια (1776–1785)….
Συνωμοσιολογία vs μυωπικός φιλελευθερισμός vs αυτονομία
Ωστόσο, και προς αποφυγή οποιασδήποτε αναπόφευκτης παρεξήγησης, ο πόλεμος αυτός ενάντια στους διάφορους τσαρλατάνους συνωμοσιολάγνους, δεν αναιρεί και ούτε πρόκειται να αναιρέσει το γεγονός ότι το πολιτικό μας σύστημα έχει στηθεί πάνω σε σκευωρίες και προβοκάτσιες, ή ότι οι ολιγαρχίες έχουν την δύναμη ν’ ασκούν εξουσία μέσα στην κοινωνία (άλλωστε ο Μακιαβέλλι, που για πολλούς θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης πολιτικής θεωρίας, στον Ηγεμόνα μιλά συνεχώς για συνωμοσίες και ίντριγκες μεταξύ εξουσιαστών, δίνοντας σαφή οδηγίες στους Μέδικους της Φλωρεντίας για το πώς θα επιβληθούν στον λαό με κάθε μέσο). Η λέσχη Μπίλντερμπεργκ, για παράδειγμα, δεν αποτελεί μύθο όπως κι άλλες ανάλογες λέσχες. Οι ολιγαρχίες ή συγκεκριμένες μερίδες τους, και άλλα λόμπι, έχουν την ικανότητα να καθορίζουν υπουργούς ή ακόμα και πρωθυπουργούς. Ωστόσο, το οργανωτικό και διοικητικό χάος δε συνεπάγεται απαραίτητα ότι δεν υπάρχει μια βούληση ελέγχου του όλου πράγματος. Η αντίληψη, βέβαια, των συνωμοσιολόγων ότι ο κόσμος είναι ένα καλοκουρδισμένο ρολόι στα χέρια μιας μειοψηφίας, κατά βάθος, ευνουχίζει κάθε κινηματική δυναμική καθώς:
δεν είναι μόνο οι ίντριγκες που χαρακτηρίζουν την διεθνής πολιτική σκακιέρα. Δεν είναι μόνο η χειραγώγηση μέσω της προπαγάνδας, ο κύριος λόγος που το σύστημα καταφέρνει κι επιβιώνει εδώ και τόσα χρόνια. Ο Δυτικός καπιταλισμός, έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές από τις πρώτες μέρες της απόλυτης κυριαρχίας του. Λόγω των εργατικών αγώνων και της σύγκρουσης των αδύναμων με τα οικονομικά συμφέροντα των ολιγαρχιών, των κοινωνικών κινημάτων των γυναικών, ομοφυλόφιλων, μεταναστών και μειονοτήτων μπορεί πλέον και εξασφαλίζει μια θέση εργασίας, έναν μισθό και μια καταναλωτική ζωή σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, του οποίου την εμπιστοσύνη κερδίζει, προσφέροντας μια Α ποιότητα ζωής, εκμεταλλευόμενος την φυσική ροπή του ανθρώπου προς την αδράνεια, τον ατομικισμό και το «βόλεμα». Δεν χρειάζονται, συνεπώς, κρυφά σχέδια και οργανώσεις (που αν υπάρχουν πρόκειται για μικρότερης κλίμακας κλειστές ομάδες, σε αντίθεση με την προπαγάνδα των συνωμοσιολόγων) για να διατηρηθεί το υπάρχον σύστημα. Υπάρχει το κέρδος, (για τις ολιγαρχίες) και η «θρησκεία» της κατανάλωση για τον μέσο άνθρωπο που εξαγοράζει κάθε νόημα ύπαρξης, με αποτέλεσμα ο καπιταλισμός ως σύστημα αξιών να ριζώνει βαθιά στο είναι και στο φαίνομαι του μέσου ανθρώπου.
Οι θεωρίες συνωμοσίας παροτρύνουν τον πληθυσμό μιας χώρας να αποδοκιμάσει τους τραπεζίτες, τους πολιτικούς και τους δικαστές. Όμως, οι ίδιοι (οι συνωμοσιολόγοι) παρασυρόμενοι από το κλίμα εσωστρέφειας που κάθε κοινωνία εν ώρα κρίσης καλλιεργεί από μόνη της γίνονται φορείς ολοκληρωτικών ιδεών. Εν ολίγοις, από ένα σημείο και μετά, το επίκεντρο της συζήτησης παύει πλέον να εστιάζεται στο αν όσα λέγονται με βάση τους αεροψεκασμούς είναι αλήθειες ή ψέμματα. Η εξαθλίωση, ο φόβος, η αβεβαιότητα και ο πανικός δεν επιτρέπουν βαθιές πολιτικές και ανθρωπολογικές αναλύσεις. Απεναντίας, καταρρακώνουν κάθε αίσθημα ευσυνειδησίας, ενώ παράλληλα, το ατομικό ένστικτο της αυτοπροστασίας εντός μιας κοινωνίας που καταρρέει, δίνει ώθηση σε κάθε είδους καχυποψία να καπελώσει το πολιτικό πράττειν. Όλη αυτή η καχυποψία πως πίσω απ’ το κάθετί κρύβεται μια συνωμοσία είναι σχεδόν παρόμοια με ίδια τακτική που χρησιμοποιούν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, (χαφιεδισμός και παρακολουθήσεις «υπόπτων» που θα μπορούσαν να είναι πράκτορες του εχθρού).
Βρισκόμαστε όμως εδώ σε ένα εξαιρετικά λεπτό σημείο, όπου και καλούμαστε να απορρίψουμε εξίσου και την πίσω όψη της συνωμοσιολογίας: τον χυδαίο και επιτηδευμένα ρηχό θετικιστικό φιλελευθερισμό του δήθεν «κοινού νου», ο οποίος, προκειμένου να χλευάσει τους συνωμοσιολόγους, καταλήγει να αρνείται ότι υπάρχει οποιοδήποτε «δεύτερο» επίπεδο της πραγματικότητας πίσω από το φαινομενικό και αυτονόητο. Είναι η πεμπτουσία των διαφόρων «ρεαλιστών», της κάθε Νεοφιλελεύθερης ιντελιγκέντσιας, των τεχνοκρατών και του κάθε ειδήμονα που βαφτίζουν οποιονδήποτε έρχεται σε ρήξη με την καπιταλιστική βαρβαρότητα, ως «λαϊκιστή» ή ουτοπιστή, δεδομένου ότι γι’ αυτούς κάθε προσπάθεια να εξηγήσουμε τις κοινωνικές συμπεριφορές των από κάτω και τις πολιτικές αποφάσεις των από πάνω μέσω της επίκλησης και άλλων παραγόντων πέραν της απλής «επιλογής» τους, ταυτίζεται απαραίτητα με την κατάφωρη συνωμοσιολογία.
Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, συγκαλύπτεται η σημαντικότητα μιας ανάλυσης με όρους φαντασιακών σημασιών, που προσπαθεί να διαυγάσει τους κυρίαρχους θεσμούς κάθε κοινωνίας, να δει πώς δρα και αντιδρά το άτομο μέσα σε αυτήν την κοινωνική θέσμιση. Οι μεν συνωμοσιολόγοι αποφεύγουν να μιλούν γι’ αυτά, καθώς πιστεύουν πως αυτού του είδους οι προσεγγίσεις είναι κατευθυνόμενες και στοχεύουν να συγκαλύψουν τις ενέργειες των ολιγαρχιών, εφόσον θεωρούμε ότι υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες διαμόρφωσης της πραγματικότητας εκτός από τις πολιτικές και τις ραδιουργίες των ελίτ. Οι δε φιλελεύθεροι επειδή πιστεύουν ότι αν προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε γιατί ο κόσμος, σε μια δεδομένη περίοδο, ενεργεί κατ’ αυτόν τον τρόπο, κάνοντας αναφορά στις κυρίαρχες αξίες με βάση τις οποίες διαμορφώνεται, συγκαλύπτουμε το γεγονός ότι τελικά όλα έχουν να κάνουν με «συνειδητές επιλογές» των ατόμων, τα οποία εκλαμβάνονται ως όντα αυτοφυή και όχι διαμορφωμένα κοινωνικά. Αυτό το θετικιστικό φαντασιακό αντανακλά έναν συγκεκαλυμμένο Χομπσιανό ντετερμινισμό, χαρακτηριστικό της φιλελεύθερης θεώρησης των πραγμάτων: ότι ο άνθρωπος ελάχιστα επηρεάζεται από το γύρω του περιβάλλον. Ότι υπάρχει μια σταθερή και αμετάβλητη αρχή που διέπει τον άνθρωπο, μια τετελεσμένη φύση, κάτι που συνεπάγεται ότι η σύγχρονη κοινωνία δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από μια αντανάκλαση των φυσικών αδυναμιών αλλά και επιτευγμάτων μας.
Επίλογος
Η φύση των θεωριών συνωμοσίας παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με δομή της σκέψης ενός παραληρητικού που πιστεύει ότι τον απατά η σύζυγός του ενώ αυτή όλη τη μέρα σφουγγαρίζει πατώματα ή σφραγίζει επιταγές. Θα μπορούσε, βέβαια, να τον απατά! Πόσο συχνά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο; Στα πλαίσια της συζήτησης αυτής, όμως, δεν μας ενδιαφέρει τόσο αν η σύζυγος είναι άπιστη ή όχι, αν οι όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται κεκλεισμένων των θυρών, αλλά ο τρόπος που διαχέονται οι διαφόρων ειδών θεωρίες συνωμοσίας σε μια κοινωνία, καθώς και τον αντικειμενικό ρόλο που αυτές παίζουν, επισημαίνοντας την αδυναμία της σύγχρονης Δυτικής κοινωνίας να ελέγξει τον εαυτό της, ώστε ν’ αποκομίσει, κατά το δυνατόν, αξιοπρεπή και λογικά συμπέρασμα (τα οποίο βέβαια, μπορούμε ν’ αναθεωρήσουμε κατόπιν καλύτερης και πιο διεισδυτικής σκέψης και διαύγασης των γεγονότων).
[1] Με βάση τον Jacques Ellul (1965 : 11), ο κάθε προπαγανδιστικός μύθος, «αποκτά τέτοια δύναμη, που εισβάλλει σε κάθε περιοχή της συνείδησης, μην αφήνοντας καμία ικανότητα ή κίνητρο ανέπαφο. […] Ο μύθος έχει μια τέτοια κινητήρια δύναμη που, μετά την αποδοχή, ελέγχει το σύνολο του ατόμου, στο βαθμό που καθίσταται απρόσβλητο σε οποιαδήποτε άλλη επιρροή»
[2] Κατηγορώντας σύσσωμη μια κοινωνική ομάδα για ένα αποτρόπαιο έγκλημα, κλείνουμε τα μάτια μας στις σχέσεις εκμετάλλευσης που υπάρχουν εντός της ίδιας. Όταν, δηλαδή, οι νεοσυντηρητικοί κρετίνοι στοχοποιούν όλους τους μουσουλμάνους του πλανήτη ως εν δυνάμει τρομοκράτες και αιμοδιψή όντα που κάνουν τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να υποτάξουν κάθε ελεύθερο άνθρωπο στον θρησκευτικό τους σκοταδισμό, αυτόματα, όλη αυτή η χονδροειδής γενίκευση δεν μας επιτρέπει ούτε και στο ελάχιστο να διακρίνουμε τις σχέσεις εκμετάλλευσης εντός των μουσουλμανικών κοινοτήτων, και, πάνω απ’ όλα, αγνοούνται πλήρως οι φωνές των σεκουλαριστών, μεταρρυθμιστών ή και αγνωστικιστών που ζουν σε Ισλαμικές χώρες. Ως, εκ τούτου, κρίνουμε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να τελειώνουμε με όλες αυτές τις γενικεύσεις, απορρίπτοντας την ιδέα ότι μια εθνική ομάδα αποτελεί μια συμπαγής και ομογενοποιημένη οντότητα και όχι ένα σύνολο ξεχωριστών ανθρώπων, που ο καθένας τους θα μπορούσε να έχει τη δική του βούληση η οποία δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζεται με τις κοινές αξίες της ομάδας αυτής.
[3] βλ. Η γέννεση του Ολοκληρωτισμού, κεφάλαιο «Αντισημιτισμός: μια εκτροπή της κοινής λογικής».
[4] Στην πραγματικότητα, ο Γ.Α.Π. δεν αποτελεί τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο, από έναν ακόμη παπατζή πολιτικάντη πρωθυπουργό, που τίποτα δεν έχει να ζηλέψει από τους προηγούμενους ομόλογούς του.
Πηγές
Arendt H., 1996. The Origins of Totalitarianism, 3d ed, London.
Back L., Solomos J., 2000. Theories of race and racism: a reader, New York: Routledge
Elul, J., 1965. Propaganda: the formation of men’s attitudes. New York: Vintage Books.
Lucker J., 2012. Class Struggle or Conspiracy? In Defence of Marxism. Διαθέσιμο: http://www.marxist.com/class-struggle-or-conspiracy.htm [Ημερομηνία πρόσβασης 8 Δεκεμβρίου 2012]
Το A for Alexis είναι μία απόπειρα απόδοσης του πασίγνωστου κόμικ V for Vendetta στα ελληνικά. Λέγοντας απόδοση δεν εννοούμε την ακριβή μετάφραση των κειμένων από τα αγγλικά στα ελληνικά, αλλά την μεταφορά της ιστορίας σ’ ένα δυστοπικό 2022, με την δράση να εξελίσσεται στην Αθήνα.
Όταν γράφηκε το V for Vendetta, το 1981, απ’ τον Alan Moore, η βρετανική κοινωνία δεχόταν την Νεοφιλελεύθερη επίθεση από την ολιγαρχία που εκπροσωπούσε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Η ένταση της καταστολής, η κρατική τρομοκρατία, η ανυπαρξία πολιτικού λόγου, η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, η μετατροπή του Πολίτη σε υπήκοο, η οικολογική καταστροφή, η προπαγάνδα των ΜΜΕ, η εξύψωση της ηθικής της εργασίας ήταν μερικά από τα στοιχεία εκείνα που οδήγησαν στη δημιουργία αυτού του κόμικ. Οι ίδιοι, επίσης, λόγοι οδήγησαν εμάς στη μετάφραση και επικαιροποίηση του έργου αυτού, 31 χρόνια μετά. Το ρόλο της Θάτσερ στην Ελλάδα έχουν πρόθυμα αναλάβει επαγγελματίες πολιτικοί και τεχνοκράτες, σχηματίζοντας ένα ισχυρό αντικοινωνικό μέτωπο.Δημοσιογράφοι σε ρόλο δικαστή των κοινωνικών αγώνων,μεσάζοντες του φόβου και της καταστροφολογίας.
Οπλισμένοι φασίστες σε ρόλο συστημικού μαστιγίου, πλαισιώνουν τις ορδές των κρανοφόρων με τα χακί, διαπράττοντας καθημερινά, και ατιμώρητα, τερατώδη εγκλήματα και σπέρνοντας το μόνο τους πιστεύω, το μίσος. Εργοδότες, που ανέπτυξαν τις επιχειρήσεις τους με κρατικές επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές, συνεχίζουν να καρπώνονται την υπεραξία της εργασίας μας, είτε συσσωρεύοντας τα υπερκέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους, είτε τζογάροντας πάνω σε χρηματιστικά «προϊόντα»
Η ελληνική κοινωνία σήμερα, δεν έχει ανάγκη από έναν V. Έχει ανάγκη από εκατοντάδες χιλιάδες V, με ή χωρίς μάσκες, με ή χωρίς κουκούλες, βίαιους ή μη βίαιους, που θ΄απαντήσουν στην ερώτηση που τέθηκε το Δεκέμβρη του 2008. Τότε που οι ολιγαρχίες τρομοκρατήθηκαν, τότε που τα αφεντικά τρόμαξαν, τότε που εκατομμύρια αλληλέγγυοι πολίτες σε όλο τον πλανήτη φώναξαν πως “δεν ζητάμε τίποτα, τα θέλουμε όλα”! Σήμερα, δεν ψάχνουμε αφορμή σε άλλη μια κρατική δολοφονία. Σήμερα οι αφορμές είναι καθημερινές. Η αφορμή είναι γραμμένη πάνω στην κάρτα ανεργίας, είναι στον τίτλο των ειδήσεων των οκτώ, είναι χαραγμένη στην καταθλιπτική καθημερινότητα, είναι μέσα στο άδειο ψυγείο, είναι στον απλήρωτο λογαριασμό της ΔΕΗ, είναι στο χώμα που σκεπάζει τον αυτόχειρα της ημέρας. Η αφορμή είναι μπροστά μας. Η προοπτική της κοινωνικής επανάστασης επίσης…Ας δώσουμε στην οργή μας τρόπο.
Το V for Vendetta είναι έργο των Alan Moore και David Lloyd.
Επίσης στη δημιουργία του συνετέλεσαν οι Siobhan Dodd, Jenny O’Connor, Steve Craddock
Εν έτει 2014, διαπιστώνεται πως ο Μαλάκας παραμένει διαχρονικά πιστός στις ιστορικές του συνήθειες: την εθελοδουλεία, την αναπαραγωγή της κυρίαρχης κουλτούρας, την «εθελοντική» στράτευση του στην πλευρά των καταπιεστών. Έτσι, µόλις 40 έτη µετά την πτώση της τελευταίας εν Ελλάδι δικτατορίας, συναντούμε ακόμη νοσταλγούς της δολοφονικής φάρσας που ακούει στο όνομα «δικτατορία των συνταγματαρχών». Ακούμε συχνά για τα «παραμύθια του Πολυτεχνείου» (ακόμη κι από θεσμικούς παράγοντες του Κράτους ,όπως ο πρώην υπουργός Υγείας, Ά.Γεωργιάδης) που µάλιστα βρίσκουν υποστηρικτές σε ένα διευρυμένο, αν και πιθανότατα μειοψηφικό, μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Το κλισέ «ένας Παπαδόπουλος µας χρειάζεται» είχαµε συνηθίσει να το ακούµε από γραφικούς παππούδες που νοσταλγούσαν τις µέρες που ήταν είτε ρουφιάνοι, είτε βασανιστές, είτε ευνοούµενοι µε διάφορους τρόπους (όπως θα δούµε παρακάτω) από το στρατιωτικό καθεστώς. Κανείς δεν έδινε σηµασία, είτε διότι οι ιστορικές µνήµες της οδυνηρής επταετίας ήταν πρόσφατες, είτε διότι η µετέπειτα κοινοβουλευτική δηµοκρατία άνοιξε τον κρατικό µπουφέ για µεγάλο µέρος του πληθυσµού, δηµιουργώντας το ολοδικό της πελατειακό κράτος, διεφθαρµένων υπερκαταναλωτών και χειροκροτητών ψηφοφόρων.
Με την οικονοµικοπολιτική κρίση, όµως, η ελληνική κοινωνία ξεβρακώθηκε, αποκαλύπτοντας την πνευµατική και πολιτισµική της ασχήμια. Το προαναφερθέν κλισέ έγινε για κάποιους «Χρυσή Αυγή που σας χρειάζεται», ο άλλοτε γραφικός χριστιανικός όχλος αποκτά πλάτες με την βοήθεια της ναζιστικής αυτής γκρούπας, επιχειρώντας να λιντσάρει τους ηθοποιούς του Corpus Cristi για λόγους «βλασφημίας» πριν δύο χρόνια (όπως ακριβώς συμβαίνει και σε πολλές θεοκρατικές κοινωνίες). Η συγκέντρωση/ στοίβαξη µεγάλου αριθµού µεταναστών στα αστικά κέντρα, που προστίθεται στο ήδη διογκωμένο πλεονάζον για τον καπιταλισμό εργατικό δυναμικό, η αύξηση της εγκληµατικότητας ως συνέπειας της ανέχειας και της ανισότητας, και η ρατσιστική προπαγάνδα των ΜΜΕ (που τη μία παριστάνουν τους θεσμικούς αντιφασίστες και την άλλη επιχειρούν να παρουσιάσουν το«ανθρώπινο» πρόσωπο νεοναζιστών) εδώ και αρκετά χρόνια, συνέβαλαν ώστε ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού να οδηγηθεί, είτε με πλήρη συνείδηση της επιλογής του είτε διαμαρτυρόμενο, είτε στη νεοναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής, είτε στη συντηρητική ακροδεξιά (Νέα Δημοκρατία – ΛΑ.Ο.Σ).
Έτσι, ο Μαλάκας της ιστορίας μας, κρύβεται πίσω απ΄την εθνική του σημαία, κουνώντας το δάχτυλο σ’ όλους όσους θεωρεί πως φταίνε για την κατάντια του: οι απεργοί, οι καταληψίες, οι διαδηλωτές, οι φοιτητές, οι μετανάστες, ΟΙ «αλήτες – προδότες – πολιτικοί». Αφού ανακαλυψε λοιπόν τους εχθρούς του, αναζητά και ένα…επιτυχημένο ιστορικό αντιπαράδειγμα. Έτσι, γίνεται ταυτόχρονα και νοσταλγός της δικτατορίας του Παπαδόπουλου, ή του Μεταξά (χωρίς, ωστόσο, κανείς να τον εμποδίζει να μεταναστεύσει σε μια χώρα που ένα τέτοιο καθεστώς έχει εδραιωθεί), αναπαράγοντας τις μπούρδες των φασιστολογίων που έχουν κατακλύσει το διαδικτυακό χώρο, χωρίς να αναζητήσει φυσικά πηγές και χωρίς να αναπτύξει έστω στο ελάχιστο την κριτική ιστορική γνώση, εξαργυρώνοντας µε χουντολαγνεία τη χρόνια αποπολιτικοποίηση του. Το κείμενο, λοιπόν, αυτό απευθύνεται κυρίως στον Μαλάκα, και έχει ως βασικό του στόχο να αποτελέσει σηµείο προβληµατισµού γι’ αυτόν, και όχι προϊόν εκ νέου αναπαραγωγής και παπαγαλισµού επιχειρηµάτων.
Ο ΜΑΖΑΝΘΡΩΠΟΣ
Τα απολυταρχικά καθεστώτα δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς την κοινωνία αυτή που θα στηρίξει τον ολοκληρωτισμό. Ο Χίτλερ, σε ομιλία του προς τα S.A είπε: «Ό,τι είσαστε, το είσαστε χάρη σ’ εμένα. Ό,τι είμαι, το είμαι χάρη σ’εσάς και μόνο». Ο ανθρωπολογικός τύπος που συμβάλει περισσότερο στην κυριαρχία και διαιώνιση των ολοκληρωτικών καθεστώτων, δεν είναι τόσο αυτός του κτήνους του βασανιστή ή του χαφιέ, αλλά ο μαζάνθρωπος, βασικό χαρακτηριστικό του οποίου είναι ο εθισμός στο lifestyle, στην εύκολη και ανέμελη ζωή, στο θέαμα και η απομόνωση ή έλλειψη φυσιολογικών κοινωνικών σχέσεων. Οι φασιστική δικτατορία του Μουσολίνι, τα στρατιωτικά καθεστώτα του Σαλαζάρ, του Πινοσέτ και του Παπαδόπουλου βάσιζαν την κυριαρχία τους όχι μόνο στις διώξεις των πολιτικών τους αντιπάλων, αλλά στην καλλιέργεια ενός ξένιαστου lifestyle, μιας συνεχόμενης και επαναλαμβανόμενης εικόνας μιας ατέλειωτου πανηγυριού, σαν να πρόκειται για το ακριβό περιτύλιγμα ενός χαλασμένου προϊόντος, μια βιτρίνα που κρύβει τις πληγές μιας κοινωνίας που αιμορραγεί αλλά όντας υπνωτισμένη από τα καταναλωτικά ναρκωτικά. Προκειμένου να καταλάβουμε καλύτερα, θα πρέπει να θυμηθούμε αρχικά την ταινία Roma του Φεντερίκο Φελίνι, που απεικονίζει την ζωή των Ιταλών κάτω από το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Φελίνι περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια το πρώτο βασικό στοιχείο που συναντά κανείς στον φασισμό: η υλιστική ζωή, η πληθώρα των απολαύσεων και οι θεατρικές επιθεωρήσεις μας δίνουν την εντύπωση ότι οι άνθρωποι κάτω από ένα τέτοιο καθεστώς ζουν ευχάριστα. Η κρατική βία και οι διώξεις έρχονται σε δεύτερη μοίρα και συχνά δεν αγγίζουν τον όχλο ο οποίος έχει κυριολεκτικά παραλύσει (γι’ αυτό και άλλωστε είναι όχλος και όχι πια πολίτες) μέσα σ’ ένα βαθύ κλίμα απο-πολιτικοποίησης, απάθειας ή στείρας αναπαραγωγής κρατικής προπαγάνδας. (Η απο-πολιτικοποίηση αποτελεί βασικό στοιχείο που οδηγεί στον ολοκληρωτισμό για την Hannah Arendt). Τα θεάματα που τα καθεστώτα αυτά προσφέρουν είναι είτε αστείες παρωδίες δίχως πολιτικό περιεχόμενο, είτε προπαγανδιστικά show, με σκοπό να προσελκύσουν τον όχλο στο πανηγύρι του lifestyle. Οι μάζες αυτές προέρχονται από μια διάτρητη κοινωνία, στις οποίες έρχεται το εθνικιστικό συναίσθημα (ο εθνικισμός αποτελεί πάντοτε πεμπτουσία των περισσότερων στρατιωτικών καθεστώτων) να συγκολλήσει.
Η χρόνια αποπολιτικοποίηση, ο ζαμανφουτισμός, το κλείσιμο του καθενός στην ιδιωτική του σφαίρα, και η αποξένωση συνθέτουν το παζλ της κρίσης της δυτικής κοινωνίας, και της ελληνικής συμπεριλαμβανομένης. Τόση απο-πολιτικοποίηση και εθισμό στην κουλτούρα του κιτς και της ξενοιασιάς, πραγματικά θα τη ζήλευαν ακόμα και οι στρατιωτικοί δικτάτορες. Σε μια σύγχρονη Δυτική κοινωνία δεν χρειάζεται κάποιο καθεστώς να ασκήσει σωματική βία από τη στιγμή που τα ελέγχει τα Μέσα Ενημέρωσης και Ψυχαγωγίας, τα οποία έχουν πετύχει ν’ απομακρύνουν τον καθένα μας από την πολιτική σφαίρα, βομβαρδίζοντάς μας καθημερινά με εικόνες lifestyle, δημιουργώντας ψεύτικες ανάγκες, χτυπώντας την πιο κεντρική δομή του ανθρώπινου ενστίκτου, την ψυχή, όπως θα έλεγε και ο Φρόιντ, και ελέγχοντας τα συναισθήματα μέσα από προβαλλόμενες εικόνες, καλλιεργώντας το φαντασιακό της υπερκατανάλωσης. Έτσι το πολιτικό όν ο άνθρωπος μετατρέπεται σε μαζάνθρωπος, εθίζεται στον καταναλωτισμό και την απάθεια, αναζητώντας διεξόδους μέσα από τις διάφορες φετιχιστικές εικόνες και διαφημίσεις. Είχε άδικο, συνεπώς, ο Ουμπέρτο Έκο, όταν έλεγε πως σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν πραξικοπήματα με τανκς, όταν υπάρχει τηλεόραση; Μιλάμε, συνεπώς, για την κρίση σαν να πρόκειται για ένα φαινόμενο των τελευταίων δύο-τριών ετών, αποφεύγοντας να εξετάσουμε τα μικρές φυσαλίδες της φούσκας που μόλις έσκασε. Η συστηματική διαστρέβλωση των ιστορικών γεγονότων, η δημιουργία εθνικών μύθων, οι κατά καιρούς «μεγάλες ιδέες» (οι οποίες ξεκινούν από τη«πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικιά μας θα ναι» και φτάνουν στην Ευρωζώνη και τους Ολυμπιακούς Αγώνες), η διαχρονική ανευθυνότητα και υποκειμενικότητα στη διαχείριση και μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, η καλλιέργεια του πολιτισμού του σκυλάδικου, η συνολική απαξίωση της πολιτικής και η μετάλλαξη της σ’ ένα σόου τηλεκαρναβάλων, καθώς και πολλές άλλες φυσαλίδες αιωρούνται γύρω μας, καθώς εμείς συνεχίζουμε να βυθιζόμαστε όλο και πιο βαθιά στην ιδιωτική μας ζωή, αποστρεφόμενοι την συμμετοχή, την κοινωνικοποίηση και συνεχίζοντας την διαίρεση της κοινωνίας σε εκατομμύρια μικροσκοπικά «εγώ».
Όταν, όμως, έσκασε η μεγάλη φούσκα της κατανάλωσης, ο μαζάνθρωπος αυτός, ο άγνωστος μεταξύ αγνώστων, αναζητά μια νέα φούσκα για να κουρνιάσει μέσα της, να βρει την ασφάλεια που έχει χάσει, να πατήσει στη γη που έφυγε από τα πόδια του. Πώς, λοιπόν, θα αποφύγει ο μαζάνθρωπος το αυτομαστίγωμα στον οποίο καθημερινά τον καλούν η πολιτική τάξη, oι διεθνείς κι εγχώριες οικονομικές ελίτ, τα ΜΜΕ; ΄Πως θα ξεπεράσει και την ίδια του τη φυσική του ροπή προς την ιδιοτέλεια, την αδράνεια, τον φετιχισμό και την ασημαντότητα; Πώς θα απαλύνει τον πόνο της υπευθυνότητας, της αυτοκριτικής, πώς θ’ απομακρυνθεί και πάλι απ΄ τον δύσβατο δρόμο της κοινωνικής δημιουργίας που απλώνεται ανοιχτός μπροστά του; O εθνικιστικός ναρκισσισμός, και πάλι, θα του προσφέρει χείρα βοηθείας… έτσι ώστε να τον διαχωρίσει απ΄το γείτονα του, να του προσφέρει το βάθρο της (τάχα μου) φυλετικής ανωτερότητας, να δικαιολογήσει τα λάθη του παρελθόντος ρίχνοντας τις ευθύνες σε Εβραίους, ιλλουμινάτι, ψεκασμούς αεροπλάνων, μετανάστες και αριστερούς ή αναρχικούς.
Ο μαζάνθρωπος, λοιπόν, είναι εδώ. Είναι ο γείτονας με τον οποίο δεν έχουμε ανταλλάξει καλημέρα, είναι ο συνάδελφος στη δουλειά με τον οποίο δεν έχουμε πιει ποτέ ένα καφεδάκι, είναι η φουρνάρισσα την οποία δεν ρωτήσαμε ποτέ αν είναι καλά. Είναι μέσα σε σπίτι με κλειστά παντζούρια, σε αγέλαστο τραπέζι στο καφενείο, σε οθόνη υπολογιστή που μένει ανοιχτή εικοσιτετράωρα ολόκληρα. Κι όσο δεν κοινωνικοποιείται, όσο δεν ψάχνει για ζωή, τόσο η νέα φούσκα του εθνικού παραληρήματος τον παρασύρει εντός της. Ο μαζάνθρωπος δεν είναι πάντα ο Μαλάκας της ιστορίας μας. Ο Μαλάκας όμως είναι πάντα μαζάνθρωπος.
ΠΟΥΛΑ ΜΟΥ ΛΙΓΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
Ο Μαλάκας της ιστορίας μας είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει ακόμη απογαλακτιστεί. Όπως στα πρώτα χρόνια της ζωής του, περίμενε το παραμύθι της μητέρας για να γλυκοκοιμηθεί, έτσι και στην ενήλικη ζωή του αναζητά το παραμύθι αυτό που θα τον κοιμίσει για τα καλά και θα τον ξεκουράσει στις αγκάλες, όχι του Μορφέα, αλλά του εκάστοτε εξουσιομανή. Τα απλοϊκά επιχειρήματα που θέτει ο Μαλάκας μας, κινούνται από το «τουλάχιστον τότε κοιμόμουν ήσυχα» και το «επί χούντας φτιάχτηκαν δρόμοι» έως το «δεν υπήρξαν νεκροί στο Πολυτεχνείο». Θα επιχειρήσουμε παρακάτω, όσο πιο σύντομα γίνεται, να εκθέσουμε τα χιλιοειπωμένα παραμύθια των χουντολάγνων.
Οι νεκροί του Πολυτεχνείου
Είναι τουλάχιστον προσβολή προς τις οικογένειες ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία ν’ αναφέρονται απαξιωτικά σ’ αυτούς γνωστοί τηλεμαϊντανοί βουλευτές και κάθε λογής φασιστοειδή , άνθρωποι που δεν έχουν αγωνιστεί για τίποτε απολύτως, πέρα απ’ την τσέπη τους, αποκαλώντας τους «παραμύθια». Πέραν των νεκρών, χιλιάδες αγωνιστές βασανίστηκαν, πολλοί περισσότεροι αντιμετώπισαν την καθημερινή Κρατική Τρομοκρατία, τη ρουφιανιά, τη λογοκρισία, το κυνήγι, είτε επειδή αντιστέκονταν στο αυταρχικό καθεστώς, είτε απλά έτυχε να συγγενεύουν με κάποιον αγωνιστή, είτε επειδή απλά τολμούσαν να πουν ό,τι σκέφτονταν. Χωρίς να επεκταθούμε στο ζήτημα των μεθόδων τρομοκρατίας της Χούντας, καθώς και η βιβλιογραφία είναι μεγάλη, αλλά και το ζήτημα εκτενές, παραθέτουμε τη λίστα των νεκρών αγωνιστών του Πολυτεχνείου.
Η ελληνική ακροδεξιά, έχοντας εξασφαλίσει την συμμετοχή του Κράτους και των ΜΜΕ στην συστηματική συσκότιση της Ιστορίας, διατείνεται πως η (αμερικανοκίνητη) χούντα των συνταγματαρχών αποτέλεσε ένα «οικονομικό θαύμα», ενώ στην πραγματικότητα κατά την περίοδο αυτή επικράτησε η συνέχεια της πορείας που είχε αρχίσει να διαγράφεται από την αρχή της δεκαετίας του 60. Οι ίδιοι οι συνταγματάρχες προέβαλαν ως επιχείρημα για το πραξικόπημα (εκτός από τον «κομμουνιστικό κίνδυνο») το φόβο του «οικονομικού χάους». Η οικονομική πραγματικότητα όμως της εποχής περιγράφεται ως εξής: «Η πρόοδος των τελευταίων πέντε ετών, όσον αφορά την αύξηση του εθνικού εισοδήματος και την βελτίωση του επιπέδου ζωής, βασίστηκε στη νομισματική σταθεροποίηση που επιτεύχθηκε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 50’ και ήταν συνέπεια των μηχανισμών αναπτύξεως που μπήκαν σε κίνηση και ενισχύθηκαν επιτυχώς στη δεκαετία 1957-1966. Στο τέλος του 1966 τα αποθέματα χρυσού και εξωτερικού συναλλάγματος ήταν εξαιρετικά μεγάλα. Κάτω από τέτοιες συνθήκες και με τέτοια ώθηση, η περαιτέρω πρόοδος της οικονομίας ήταν σχεδόν βέβαιη»[2]. Συνεπώς καταλαβαίνουμε ότι πραγματικά «φόβος οικονομικού χάους», δεν υπήρξε ποτέ (όπως ούτε «κομμουνιστικός κίνδυνος» απεδείχθη ποτέ πως υπήρξε).
Παρόλα αυτά η επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος, δημιούργησε κλίμα αβεβαιότητας προς την Ελλάδα διεθνώς. Κι έτσι υπήρξε πτώση στα έσοδα απ’ τον τουρισμό, μεταξύ 1967-1971, της τάξης των 200.000.000 δολαρίων. Συνυπολογίζοντας και τα κεφάλαια ύψους 200.000.000 δολαρίων που θα παραχωρούσε η Ε.Ο.Κ, μέσα στην τετραετία αυτή, τα οποία δεν δόθηκαν, το σύνολο φτάνει στα 400.000.000 δολάρια. Έτσι το στρατιωτικό καθεστώς προχώρησε σε «ενέργειες εκτάκτου ανάγκης» με βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα δάνεια με σκοπό την κάλυψη του ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών. Με αυτόν τον τρόπο και μέσα σε μια πενταετία (1966-1971), το εξωτερικό χρέος υπερδιπλασιάστηκε και συνολικά υπολογίζεται ότι έφτασε το ύψος των 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο παρακάτω πίνακας αποδεικνύει ξεκάθαρα τα κοινά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιόδου 60-73. Όπως βλέπουμε, το δημοσιονομικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ βρισκόταν στο 1,22% το 1966, ενώ το 1974 έφτασε το 2,76% του ΑΕΠ…Το 1961- 1966 οι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης κυμάνθηκαν από το 6,5% έως το 13,2%, και ο πληθωρισμός από 0% μέχρι 4,8% . Το 1967 -73 οι ρυθμοί ανάπτυξης «έτρεχαν» με ετήσιους ρυθμούς από 5,7% μέχρι 11,6%, ενώ πληθωρισμός με 0,3% έως το αρνητικό ρεκόρ 15,55% (το 1973).
Άλλο επιχείρημα των χουντολάγνων που υποστηρίζει την επταετή δικτατορία, είναι τα χαμηλά ποσοστά ανεργίας της εποχής. Φυσικά, αποκρύπτεται το γεγονός πως α)τα επίπεδα της ανεργίας κινούνταν στα ίδια περίπου επίπεδα και πριν το πραξικόπημα και β) πως η στατιστική της ανεργίας ήταν τεχνητή, αφού οι εν δυνάμει εργαζόμενοι πολίτες μετανάστευαν μαζικά προς το εξωτερικό, όπως δείχνει και ο παρακάτω πίνακας.
¨Έτος
Χιλιάδες
¨Έτος
Χιλιάδες
1963
67,7
1967
30,8
1964
63,8
1968
56,9
1965
54,9
1969
90,3
1966
23,3
1970
83,6
Όσον αφορά τους «υψηλούς μισθούς» επί χούντας, η σκόπιμη διασπορά ψευδών πληροφοριών από φασιστολόγια μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί με μία ματιά στον παρακάτω πίνακα. Οι μόνοι μισθοί που στην αυξήθηκαν ήταν αυτοί των χρήσιμων υπαλλήλων του καθεστώτος: των στρατιωτικών…(έτσι εξηγούνται και οι «κόκκινες γραμμές» του Μιχαλολιάκου αποκλειστικά στις περικοπές στις ένοπλες δυνάμεις και τις δυνάμεις καταστολής-όπως περιγράφτηκαν στο λογύδριο του εντός του Κοινοβουλίου)
Συγκριτική αύξηση αποδοχών
1963-66
1967-70
1968-71
Δημόσιοι υπάλληλοι
9
7,5
Στρατιωτικοί
10
13
Υπάλληλοι δημοσίων επιχειρήσεων-τραπεζών
8,8
4,7
Ωραία αμοιβή στη Βιομηχανία
9,3
8,8
6,3
Εβδομαδιαίες αποδοχές στη Βιομηχανία
8,8
8,6
8,6
Μηνιαίοι μισθοί στη Βιομηχανία
7,8
7,7
6,9
Μίνιμουμ μισθοί (άνδρες)
8
8,4
5,4
Μέσα διακυβέρνησης της χούντας
Αν συνοψίζαμε τα μέσα διακυβέρνησης της χούντας σε δέκα λέξεις, αυτές θα ήταν οι εξής: lifestyle, καλλιέργεια ενός κλίματος απο-πολιτικοποίησης, εθνικιστικός λαϊκισμός, υποσχέσεις, τρομοκρατία, διώξεις, μεταθέσεις, εκκαθαρίσεις, παροχές, λογοκρισία, απειλές.
Η δικτατορία της 21ης Απρίλη για να μπορέσει να μπορέσει να κυβερνήσει, απαγόρευσε τα πολιτικά κόμματα, διέλυσε τα εργατικά και επαγγελματικά σωματεία, διέλυσε κάθε οργάνωση που είχε κάποιο κοινωνικό περιεχόμενο. Στη συνέχεια απέλυσε τους υπάρχοντες δικαστικούς ώστε να τρομοκρατήσει και τους υπόλοιπους και προώθησε αυτούς που είχαν δεθεί με την δική τους πολιτική. Παρόλα αυτά η χούντα δεν μπορούσε να έχει εμπιστοσύνη στους τακτικούς δικαστές κι έτσι, εγκατέστησε στρατοδικεία σε ολόκληρη τη χώρα, που θα εφάρμοζαν πιστά τις εντολές της.
Η ίδια τακτική ακολουθείται και στους υπαλλήλους του κρατικού μηχανισμού σε κάθε κλίμακα. Απολύουν μερικούς και τρομοκρατούν τους άλλους. Στο στρατό το παιχνίδι τους είναι περισσότερο πολύπλοκο. Μετά το βασιλικό πραξικόπημα της 13/12/67 έχουν όλη την άνεση να τον εκκαθαρίσουν από τα στοιχεία που δεν θα πειθαρχήσουν σ’ αυτούς. Μα δεν αρκούνται μόνο σ’ αυτό. Πρέπει να προωθήσουν και να αποστρατεύσουν όλους τους αξιωματικούς που είχαν μεγαλύτερο βαθμό από αυτούς, γιατί διαφορετικά οι ανώτεροι αξιωματικοί ποτέ δε θα πειθαρχούσαν σε κατώτερούς τους. Η επετηρίδα έχει μεγάλη σημασία γι’ αυτούς. Αλλά δεν περιορίζονται μόνο σ’ αυτό. Αποστρατεύουν και μια σειρά καθαρά χουντικούς αξιωματικούς για να τους χρησιμοποιήσουν αμέσως σε επίκαιρα σημεία του κρατικού μηχανισμού. Οι αξιωματικοί που επιλέγονται για το σκοπό αυτό προάγονται, παίρνουν μια καλή σύνταξη και στη συνέχεια διορίζονται σε υψηλές δημόσιες θέσεις με πολύ μεγάλο μισθό. Προωθεί γρήγορα νεότερους αξιωματικούς σε ανώτερους βαθμούς και φυσικό είναι, οι αξιωματικοί αυτοί να γίνονται πιστοί και αφοσιωμένοι στη χούντα. Και θα υποστηρίζουν τη χούντα, γιατί αν ανατραπεί και επανέλθουν οι διωγμένοι αντίθετοι της χούντας, θα πρέπει να υποβιβασθούν. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και με τους πολίτες της χώρας, έτσι ώστε να έχουν όση περισσότερη απήχηση και ανοχή από μέρος αυτών. Έτσι δεν λείπουν και τα ρουσφέτια προς μέρος της κοινωνίας που είναι φιλικά προσκείμενοι προς το στρατιωτικό καθεστώς, όπως χορήγηση χαριστικών δανεικών-κι αγύριστων από το Κράτος προς υποστηρικτές του καθεστώτος, χορήγηση αδειών κτλ.
Η χούντα χρησιμοποιεί το δημόσιο χρήμα για να δημιουργήσει γύρω της αφοσιωμένους ανθρώπους. Τον πρώτο καιρό μετά τη μεταπολίτευση το θέμα απασχόλησε επανειλημμένα τα ΜΜΕ, για προφανείς όμως λόγους οι σχετικές κατηγορίες ουδέποτε ερευνήθηκαν σε βάθος. Αποκαλυπτικά είναι δύο έγγραφα του τότε αρχηγού της ΚΥΠ Μιχαήλ Ρουφογάλη που αποκάλυψε ο «Ταχυδρόμος» (29/8 και 12/9/74), με το ενδοκαθεστωτικό φακέλωμα «δανείων άτινα θεωρούνται χαριστικά ή επισφαλή», καθώς και των παραγόντων που «παρενέβησαν» για τη χορήγησή τους. Το συνολικό ύψος των «χορηγηθέντων» δανείων ήταν 1.519.000.000 δρχ. και των «υπό έγκρισιν» 1.644.000.000 δρχ.Τα δισεκατομμύρια σκορπιούνται σε φίλους και γνωστούς, που υποτίθεται ότι κάνουν κάποια δημόσια έργα ή έχουν κάποια αποστολή. Μισθοδοτούν ένα πλήθος χαφιέδων που παρακολουθούν τους ανθρώπους σε κάθε τους βήμα. Όλοι όσοι θα περάσουν σαν στρατιώτες από την ΕΣΑ του Λαδά και του αρχιβασανιστή Ιωαννίδη θα μισθοδοτούνται σε συνέχεια σαν πληροφοριοδότες.Με τον τρόπο αυτό, δένει τους βασικούς κρίκους της διοίκησης με ανθρώπους αφοσιωμένους στη χούντα.
Λογοκρισία
«Έχετε υποχρέωσιν να δεχθήτε την σοβαρότητα της εγχειρήσεως και να μας βοηθήσετε», ήταν το πρώτο διάγγελμα του Παπαδόπουλου προς τους δημοσιογράφους, λίγες μέρες μετά την επιβολή της δικτατορίας.
Η πανομοιότυπη εμφάνιση των εφημερίδων που κυκλοφόρησαν από τη μεθεπόμενη του πραξικοπήματος, έδειχνε ξεκάθαρα την υποταγή τους στην άγρια λογοκρισία. Ίδια πρωτοσέλιδα, ίδιες επίσημες ανακοινώσεις και υπαγορευμένα δημοσιεύματα, ίδια σχόλια. Πέντε εφημερίδες έλειπαν από τις πρώτες κυκλοφορίες. Η «Αυγή» και η «Δημοκρατική Αλλαγή» που κάλυπταν τον αριστερό πολιτικό χώρο, των οποίων απαγορεύτηκε η κυκλοφορία, η «Ελευθερία», καθώς και οι συντηρητικές «Καθημερινή» και η «Μεσημβρινή». Από τις εφημερίδες που εκδόθηκαν, οι ακροδεξιές «Ελεύθερος Κόσμος» και «Εστία» υποστήριξαν ανοιχτά το καθεστώς (και η κυκλοφορία των οποίων δεν ξεπέρασε ποτέ τις τελευταίες θέσεις). Οι συντηρητικές και φιλοβασιλικές, «Ακρόπολις», «Απογευματινή» και «Βραδυνή» υποτάχτηκαν πλήρως στο καθεστώς λογοκρισίας. Δυσάρεστη έκπληξη προκάλεσαν στους αναγνώστες τους οι τέσσερις εφημερίδες, «Αθηναϊκή», «Βήμα», «Έθνος» και «Νέα», οι οποίες στην αρχική φάση τουλάχιστον αποδέχτηκαν τη λογοκρισία των συνταγματαρχών. Λίγες μέρες μετά, η κεντροαριστερή «Αθηναϊκή» σταμάτησε την έκδοσή της. Η εφημερίδα «Έθνος» χτυπημένη από τα βαριά πρόστιμα και τη φυλάκιση των εκδοτών της ,λόγω της έντονης κριτικής στο καθεστώς και της δημοσίευσης συνέντευξης του οικονομολόγου Ζίγδη για το κυπριακό ζήτημα, σταμάτησε την έκδοσή της την 1.4.1970.
Τα «καθαρά χέρια» της χούντας
Μπορεί οι στρατιωτικοί δικτάτορες να μη χαιρετούσαν ναζιστικά, όπως οι σημερινοί νοσταλγοί τους στο κοινοβούλιο, όμως ούτε «καθαρά χέρια» είχαν (όπως φυσικά ούτε οι μαχαιροβγάλτες της νεοναζιστικής συμμορίας έχουν). Τα σκάνδαλα της χούντας δεν ήταν ούτε λίγα, ούτε ασήμαντα (όπως ούτε αυτά των κοινοβουλευτικών συνεχιστών τους φυσικά).
Το πρώτο πράγμα που φρόντισαν να νομοθετήσουν ήταν η αύξηση του μισθού τους. Με τον Α.Ν. 5 του 1967, ο μισθός του πρωθυπουργού υπερδιπλασιάστηκε (από 23.600 σε 45.000 δρχ), των υπουργών και υφυπουργών αυξήθηκε από 22.400 σε 35.000 δρχ, ενώ θεσπίστηκαν -για πρώτη φορά- ημερήσια «εκτός έδρας» 1.000 και 850 δρχ αντίστοιχα («Πολιτικά Θέματα» 5/10/73). Ακολούθησαν, φυσικά, κι άλλες «τακτοποιήσεις», όπως η καταχρηστική στεγαστική αποκατάσταση «αξιωματικών διαδραματισάντων εξέχοντα ρόλον» στο πραξικόπημα με ειδική ρύθμιση του 1970 («Πολιτικά Θέματα» 8/2/75).
Ο πρώτος νόμος «περί ευθύνης» υπουργών δεν είναι προϊόν των σημερινών συγκυβερνώντων ΝΔ-Πασοκ, αλλά της δικτατορίας των συνταγματαρχών που φρόντισαν να θεσμοθετήσουν τη μελλοντική ασυλία τους.Η χουντική νομοθεσία «περί ευθύνης υπουργών» (Ν.Δ. 802 της 30/12/1970) περιείχε «μεταβατική διάταξη» (§ 48) βάσει της οποίας δίωξη υπουργού ή υφυπουργού της χούντας μπορούσε να γίνει μόνο με απόφαση των… συναδέλφων του. Επιπλέον, όλα τα «εγκλήματα διά τα οποία δεν ησκήθη ποινική δίωξις μέχρι της ημέρας συγκλήσεως» της μελλοντικής Βουλής θεωρούνταν αυτομάτως παραγεγραμμένα! Όλα αυτά θα μπορούσαν, βέβαια, να επιτευχθούν με μία ομαλή μετάβαση σε ένα ψευδοδημοκρατικό καθεστώς, σχέδιο που τίναξε στον αέρα η εξέγερση του Πολυτεχνείου και το έγκλημα που διέπραξαν στην Κύπρο.
Από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα ήταν αυτό του Τομ Πάπας και της εταιρείας Esso Pappas. Σύμφωνα με κατάθεση του δημοσιογράφου Η. Δηματρακόπουλου στο αμερικάνικο κογκρέσο, η χούντα διοχέτευσε στο ταμείο της εκστρατείας του Νίξον 549.000 δολάρια σε μετρητά για τη προεκλογική εκστρατεία του το 1968. Το ποσό αυτό προερχόταν από τα κονδύλια που η CIA διοχέτευσε στην ελληνική ΚΥΠ, για την αντικομουνιστική της εκστρατεία. Η χρηματοδότηση γινόταν με εντολή του Παπαδόπουλου, μέσω του διοικητή της ΚΥΠ Μιχάλη Ρουφογάλη (δηλαδή ξέπλυμα χρημάτων μέσω του Πάπας). Το αντάλλαγμα για τον Πάπας από τη Χούντα ήταν ευνοϊκές συμβάσεις με το ελληνικό δημόσιο (οι οποίες είχαν αμφισβητηθεί από την Ένωση Κέντρου). «Το μερίδιό του στην Ελλάδα περιλαμβάνει την πολυδιαφημισμένη προνομιακή σύμβαση για την COCA-COLA, μονοπώλιο του δικαιώματος αγοράς της ντομάτας της Δυτικής Ελλάδας, και ένα σύμπλεγμα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων από χημικές και χαλυβουργικές εγκαταστάσεις, διυλιστήρια και στόλους πετρελαιοφόρων» (ριζοσπάστης, 29.4.2000). Από τα μεγαλύτερα επιχειρηματικά «επιτεύγματά» του ήταν η εξασφάλιση άδειας για τη δημιουργία εργοστασίου εμφιάλωσης της Κόκα-Κόλα στην Ελλάδα. Η αμερικανική πολυεθνική προσπαθούσε για μια δεκαετία να μπει στην ελληνική αγορά, χωρίς αποτέλεσμα. Επίσης, ένας προσωπάρχης του Τομ Πάπας με σκανδαλώδες παρελθόν, ο Παύλος Τοτόμης, διορίστηκε το 1967 υπουργός Δημόσιας Τάξης και κατόπιν πρόεδρος της ΕΤΒΑ.
Χαρακτηριστικός ήταν και ο νεποτισμός των δικτατόρων:
Ο Μακαρέζος διόρισε υπουργό Γεωργίας (κι αργότερα Βορείου Ελλάδος) τον κουνιάδο του, Αλέξανδρο Ματθαίου.
Ο Λαδάς έκανε τον ένα ξάδερφό του διοικητή της ΑΣΔΕΝ και τον άλλο γ.γ. Κοινωνικών Υπηρεσιών.
Ο γαμπρός του Παττακού Αντρέας Μεϊντάσης επιδόθηκε σε μπίζνες με το Δήμο Αθηναίων από την κατασκευή του υπόγειου γκαράζ της Κλαυθμώνος μέχρι μια τεχνική μελέτη αξιοποίησης δημοτικού ακινήτου, ύψους 1.109.000 δρχ.
Τα αδέρφια του αρχηγού βολεύτηκαν κι αυτά. Ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος ως στρατιωτικός ακόλουθος, γ.γ. του υπ. Προεδρίας, περιφερειακός διοικητής Αττικής και «υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ». Ο Χαράλαμπος Παπαδόπουλος αναρριχήθηκε αστραπιαία στην υπαλληλική ιεραρχία για να αναλάβει γ.γ. Δημ. Τάξεως. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα βαθμοφόρου υφισταμένου του, «μένει γνωστός σαν «μπον φιλέ» γιατί, τυλιγμένος σε χειμωνιάτικο παλτό, τρέχει νύκτα μαζί με αξιωματικούς αστυνομίας πόλεων στα καμπαρέ σαν γκάγκστερς και τρώγουν φιλέτο» (Αλέξανδρος Δρεμπέλας, «Ο θρήνος του χωροφύλακα», Αθήνα 1998, σ. 118)
Η αισθητική των καραβανάδων
«Καλή τέχνη είναι αυτή που είναι καλή για την Μητέρα Πατρίδα» γράφει ο συνταγματάρχης Λαδιάς. Και όπου «Μητέρα Πατρίδα» μπορείτε ελεύθερα να συμπεράνετε το στρατιωτικό καθεστώς. Αποδεκτή μορφή τέχνης για την δικτατορία είναι αυτή που εξυμνεί το καθεστώς ή τουλάχιστον δεν το ενοχλεί.Τα αυταρχικά καθεστώτα συνήθως φροντίζουν με φτηνά υποκατάστατα κουλτούρας να κρατούν «τις μάζες σε κατάσταση ικανοποιημένης νάρκης», όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Ρ. Ρούφος, δείχνοντας ανοχή σε «ουδέτερες» εκδηλώσεις.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κυριολεκτικά «πτωχή τω πνεύματι» κληρονομιά που άφησε πίσω της η Χούντα, ενθαρρύνοντας κάθε είδους ανόητη δημιουργία μόνο και μόνο επειδή αυτή τύχαινε να την εγκωμιάζει ή να κρατά τον κόσμο μακριά από επικίνδυνους στοχασμούς, μας εκπλήσσει ακόμα και σήμερα. Σε κάποιες περιπτώσεις δε, έχει αφήσει ευδιάκριτα τα ίχνη της, κυρίως στον κόσμο της τηλεόρασης και στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Ως προς την αισθητική της αρχιτεκτονικής των «ψηλών κτιρίων», που χτίστηκαν κατά κόρον την περίοδο της δικτατορίας κι έχουν ταυτιστεί με τον αυταρχικό χαρακτήρα του καθεστώτος (κοντινότερο στους φοιτητές παράδειγμα, το γυάλινο κτίριο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), αρκεί να υπενθυμίσουμε τη δήλωση του Παττακού, που υποστηρίζει ότι οι επόμενες γενιές θα τον ευγνωμονούν για την απόφασή του να αυξήσει κατά 40% το επιτρεπόμενο ύψος δόμησης [3]
Η δικτατορία φρόντιζε να χαρίζει δωρεάν θέαμα στο κοινό, με τις θρυλικά αντιαισθητικές εκδηλώσεις της στο Παναθηναϊκό Στάδιο, όπου προσπαθούσε να «εξυψώσει το πατριωτικό συναίσθημα» σε δίχως αρχή και τέλος δρώμενα, όπου συνευρίσκονταν σπαρτιάτικες φάλαγγες, βυζαντινοί αυτοκράτορες, τσολιάδες, γιγάντιοι αστραφτεροί φοίνικες-άρματα, ενώ στην άλλη άκρη του γηπέδου χόρευαν καλαματιανό και τσάμικο…με σκοπό το«ομαδικό τραγούδι να διαλύσει την ατομικότητα εντός του συνόλου και να επισφραγίσει το ψυχολογικό ενιαίο των ατόμων» . Σταθμός, όμως, στην πνευματική ζωή της χώρας και ένδειξη των «υψηλών» αισθητικών κριτηρίων που διέθετε η Χούντα αποτελεί η «ποιητική έξαρση» που παρατηρήθηκε τα πρώτα χρόνια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, την οποία αξιοποίησε η κυβέρνηση εκδίδοντας το 1969 τη «Λαϊκή Μούσα», συλλογή στίχων από υποστηρικτές του καθεστώτος σε όλη τη χώρα. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα είναι το εξής:
«Μεσ’ τον Απρίλη έφθασαν τρεις μάγοι με τα δώρα Ο Γιώργος Παπαδόπουλος κι ο Παττακός στην ώρα. Ακόλουθα στέκει πιστός ο Νίκος Μακαρέζος που στάθηκε στο ραντεβού και τώρα σαν Εγγλέζος».
(Πρόδρομος Σακελάριος Μιχαηλίδης, ιερέας)
ΑΠΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΟ ΜΑΛΑΚΑ
«Για ένα απροσδιόριστο ακόμη χρονικό διάστημα, την Ιστορία θα κινούν οι δυνάμεις της βίας και του χρήματος, ενάντια στα συμφέροντα των λαών και στην αλήθεια των ανθρώπων» (Albert Camus)
Σ’ έναν κόσμο που βαλτώνει στην καταπίεση, την ανισότητα, την εξαθλίωση, οι κάθε λογής τσοπάνηδες βγαίνουν στο λιβάδι προσπαθώντας να μαντρώσουν όσο περισσότερους μπορούν, γύρω από τα (παρα)πολιτικά τους μαντριά. Αν, λοιπόν, αγαπητέ Μαλάκα της ιστορίας έχεις σκοπό να σταματήσεις βελάζεις, ν΄ αρχίσεις να μιλάς, κι από υπήκοος να πάρεις το ρόλο του Πολίτη, τότε καλό θα ΄ταν να μην ψάχνεις την ασφάλεια σε εύπεπτα παραμυθάκια. Ο Παπαδόπουλος ψόφησε, οι μικροί δικτάτορες της δημοκρατίας όμως ζουν και βασιλεύουν, δημιουργώντας μεγάλες ολιγαρχίες. Καιρός να σταματήσουμε ν’ αναζητούμε δικτάτορες κι ολιγαρχίες. Καιρός να επιτεθούμε…
«Η εσχάτη ταπείνωση, θα οδηγήσει σε κάποια αντίδραση» (Κ.Παλαμάς)
Σημειώσεις:
[1] Να υπενθυμίσουμε πως όποιος θα χαρακτήριζε υπερβολική την κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας που σχηματίστηκε εκτάκτως από τον τεχνοκράτη Λ.Παπαδήμο, ανατρέποντας τον Γ.Παπανδρέου, πως τα δικτατορικά πραξικοπήματα στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχαν διάρκεια ζωής έξι μηνών (περίπου) και κύριο χαρακτηριστικό τους δεν ήταν η καταστολή όσο ο σφετερισμός μιας νόμιμης εξουσίας. Τα καθεστώτα αυτά συνήθως επικαλούνταν κάποια έκτακτη ανάγκη που με την περάτωσή της, έκλειναν τον κύκλο τους και παρέδιναν την εξουσία πάλι στους νόμιμους θεσμούς. Οποιαδήποτε ομοιότητα με την περίπτωση Μ.Μόντι και Λ.Παπαδήμου δεν είναι τυχαία.
(2)Γιώργου Γιαννόπουλου – RichardClogg 1976 «Η Ελλάδα κάτω από στρατιωτικό ζυγό»
(3)Εμμανουήλ Τραχανάς (2009), «Οικονομετρική ανάλυση των δυναμικών χαρακτηριστικών των διδύμων ελλειμμάτων: Η περίπτωση της Ελλάδας», Μεταπτυχιακή Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (link)
(3)Το Κιτς της Χούντας, Κλεονίκη Αλεξοπούλου
(4) Περικλής Ροδάκης, Η δικτατορία των συνταγματαρχών
(5) Σόλωνος Γρηγοριάδη, Ιστορία της δικτατορίας
(6) Χαρίτου Κορίζη, Το αυταρχικό καθεστώς 67-74
(7) Χάνα Αρέντ, Το ολοκληρωτικό σύστημα
(8) Βίλχελμ Ράιχ, Η μαζική ψυχολογία του φασισμού
(9) Ελευθεροτυπία,Ιός της Κυριακής, Εφτά χρόνια αρπαχτή
Καλώς ορίσατε στο μπάσταρδο τέκνο της συνουσίας Δύσης κι Ανατολής. Στη μίξη γαλάζιου και λευκού, πράσινου και γκρίζου, στον τόπο αυτό που αποχώρησε απ’ την ηγεμονία της οθωμανικής αυτοκρατορίας λιγότερο από δυο αιώνες πριν, και δέθηκε σα βαρκούλα στο τάνκερ της Δύσης απ΄την πρώτη στιγμή που ονομάστηκε Ελλάδα. Κι από τότε προχωρά με δυο προφίλ, τόσο συνδεδεμένα μα τόσο διαφορετικά. Στη μια της όψη η Πεντάμορφη, στην άλλη της το Τέρας.
Περπατώντας την Πεντάμορφη, χίλια καλά θα συναντήσεις. Νότες του Χατζιδάκι να συντροφεύουν το τιτίβισμα αηδονιών στα καταπράσινα δάση του Ολύμπου. Στίχους του Ελύτη ν’ απαγγέλλονται από γλάρους που ξαποσταίνουν πάνω σε στύλους ιωνικού ρυθμού, πλάι στο καταγάλανο λιμανάκι. Τον Σιδηρόπουλο να γράφει ροκ εντ ρολ για το Ζορμπά, αραχτός σε μπαλοντίβανο βεράντας στο Ζαγόρι. Λίγο πιο μακριά έντονους διαλόγους απ΄ τη λαϊκή συνέλευση που στήσανε πρόχειρα στις στάχτες βασιλικών ανακτόρων ο Αριστοτέλης κι ο Ροΐδης, ο Περικλής και ο Καστοριάδης, ο Πλάτωνας κι ο Διογένης. Και κάτω από μια γέρικη ελιά στην Άμφισσα, να κάνουν έρωτα ο Άσιμος με τον Τζίμη τον Πανούση, ενώ τους παίρνουν μάτι γυμνές οι μούσες. Θα δεις παππούδες να σου προσφέρουν βαρύ γλυκό και λουκουμάκι, μουστακαλήδες να σου δίνουν στο χέρι τη ρακή και μυταράδες να σε πιάνουν για πυρρίχιο γύρω από αναμμένη φλόγα. Κορίτσια δροσερά να σε προσκαλούν ν’ αλατίσεις αγκαλιά τους το κορμί σου, στο ναυάγιο του Ιονίου ή στον υγρό τάφο του Κολοσσού. Γιαγιάδες να σου βάζουν με το ζόρι γλυκό του κουταλιού στο πιατάκι, μετανάστες οικοδόμους απ’ τα Βαλκάνια να σε κερνάνε μια μπύρα κάτω απ’ τον πλάτανο και δίπλα στην βρυσούλα. Σ’ Ικαριώτικους χορούς θα μπλέξεις και κάτω απ’ τον Παρθενώνα θα ξαπλώσεις να διαβάσεις Καζαντζάκη, ν’ απαγγείλεις Καββαδία, να τραγουδήσεις Λοϊζο, να οργιάσεις παρέα με τον Διόνυσο, να φιλοσοφήσεις με τον Επίκουρο.
Είναι ωραία η Πεντάμορφη, κι οι ανθρώποι της ωραίοι. Μην κρίνεις μόνο απ’ αυτό που βλέπεις στα σήμερα. Να ξερες πόσοι απ’ αυτούς που βλέπεις να περπατάνε αδιάφοροι έχουνε προπάππου που σκοτώθηκε πολεμώντας τους Ναζί, που έμπλεξε στην κατάρα του εμφυλίου και φόνευσε το γείτονα του, που φυλακίστηκε από δικτάτορες και στάλθηκε εξορίες, που πέθανε στο πεζοδρόμιο σε κάποια απεργία, που έφυγε μονάχος στην ευρωπαϊκή φάμπρικα για να ταΐσει τα παιδιά του, που δούλεψε μέχρι τα βαθιά γεράματα κι όμως πέθανε χωρίς να χαμογελάσει. Να ξέρες πόσες απ’ αυτές που σήμερα στέκονται σαν σεξουαλικά αντικείμενα στα κλαμπ έχουν προγιαγιάδες που σήκωσαν όπλο απέναντι στο φασισμό, έραψαν πληγές από σκάγια, μπάλωσαν κάλτσες γδαρμένες από βράχια, εργάστηκαν σαν σκλάβες χαρίζοντας την υπεραξία του ιδρώτα τους σε καλοφαγωμένα αφεντικά και πέθαναν με τον χωρίς ανταπόδοση μόχθο να χει χαράξει τα πρόσωπα τους. Γι’ αυτό μην τον κρίνεις κακοπροαίρετα όποιον σου πει πως του έτυχε να μεγαλώσει εδώ. Ίσως και να ναι αδιάφορος, ίσως φτηνή χολιγουντιανή εικόνα…Ίσως όμως και να χει κομμάτια της Πεντάμορφης ακόμα στην ψυχή του.
Κι άμα γυρίσει το κεφάλι αυτός ο τόπος, μην τρομάξεις…είναι το Τέρας. Είναι η Τζούλια που σήμερα κάνει στριπτίζ στης Τατιάνας, προς χάριν των υψηλά ιστάμενων καλεσμένων της. Είναι η Σώτη που γράφει στο φορητό pc της απ’ τη σουίτα στη Μύκονο, αγναντεύοντας το φαντασμένο τίποτα με το σαμπανιζέ κρασί στο χέρι. Είναι ο Πρετεντέρης που τρώει αστακομακαρονάδα, φορώντας τη σαλιάρα και κουνά το δάχτυλο αυστηρά στο σερβιτόρο. Είναι ο Κασιδιάρης, που τρώει λαίμαργα τη σάρκα των δούλων που πέταξαν στην αρένα, προς χάριν του αιμοδιψούς κοινού του. Είναι ο παπάς που κλείνει ένα θέατρο κι ανοίγει μια Offshore στη θέση του, επικαλούμενος χρυσόβουλα. Είναι ο μπάτσος που γυρίζει ανάποδα το γκλοπ, για να χτυπήσει στα μούτρα ένα κοριτσάκι που τολμάει να φτύσει την στολή της εξουσίας. Είναι κι ο γαλανόλευκος παπάρας, που αφού αυνανιστεί μπροστά στην Παναγιά του, αφού φορέσει το χακί του σωβρακάκι, θα ξεσπάσει την μοναξιά του, την νοητική του τεμπελιά, την καταπίεση του αφεντικού του, πάνω στον αδύναμο,στον διαφορετικό, στον κατά προτίμηση Πακιστανό. Είναι ο εργοδότης που αφού συσσώρευσε ό,τι εσύ παρήγαγες σε φορολογικούς παραδείσους, τώρα φορά τη λυπημένη μάσκα παίζοντας την τραγωδία της κρίσης, και στέλνοντας σε στον ταξιθέτη του ΟΑΕΔ. Είναι αυτός που πνίγει μια μάνα σφίγγοντας το λαιμό της με τριχιά, για να της αποσπάσει το πορτοφόλι, ή πυροβολά κατά ρυπάς για ν΄αρπάξει βραχιολάκια και ρολόγια. Είναι ο σκυλοπόπ έμπορος φτηνού θεάματος Κουρκούλης που κάνει πως τραγουδάει, είναι ο σαχλαμάρας Σεφερλής που κάνει πως υποδύεται, είναι ο λαϊκιστής πολιτικός Ψωμιάδης που κάνει πώς ασχολείται με την πολιτική, είναι η ξεπουλημένη δημοσιογραφίσκος Τρέμη που κάνει πώς δημοσιογραφεί, είμαι εγώ που αντί να σηκωθώ όρθιος συνεχίζω να κάθομαι περιμένοντας όσο γίνεται περισσότερους να σηκωθούν μαζί μου.
Ξέρω, η αρρώστια μας μοιάζει αθεράπευτη. Η κατάσταση μας μοιάζει απελπιστική. Τι είναι όμως πιο άρρωστο, τι είναι πιο απελπιστικό απ’ το να σταματήσουμε να ελπίζουμε; Τι είναι πιο νοσηρό απ’ το ν’ αφήσουμε ελεύθερο τον πολιτικό χώρο στο τερατόμορφο συνονθύλευμα λαϊκιστών, σκληρών νεοφιλελεύθερων και νεοναζί; Τι είναι πιο εγωιστικό απ’ το ν’ ασχολείσαι αποκλειστικά με το πώς θα βγάλεις τη μέρα; Τώρα που βλέπεις μόνο το Τέρας, σκέψου πως η Πεντάμορφη είναι κάπου εκεί έξω κρυμμένη. Δεν είναι εθνική, δεν είναι τοπική, δεν είναι θρησκευόμενη. Φτύνει τις σημαίες, φτύνει το Χριστό και τον Μωάμεθ. Είναι η Πεντάμορφη που παίρνει τη μορφή που η κάθε κοινωνία επιλέγει, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για το σχήμα του προσώπου της, τις καμπύλες του κορμιού της. Ας σχηματίσουμε την Πεντάμορφη, πάνω στο καμένο δέρμα του Τέρατος λοιπόν. Ιστορία μην λοξοκοιτάς, ερχόμαστε να σπάσουμε τον κύκλο σου.
On July 17 1936 a group of fascist officers in Spanish Morocco, led by Colonel Seguin, rebelled and overthrew the legitimate democratic authorities which had been elected in February of the same year. This was the beginning of the fascist coup, which spread like lightning in the country, and caused the massacre of the Spanish people for nearly three years.
The fascist coup was not the result of a shoddy plot. It was a very well thought out and organized coup, guided by a group of experienced generals known for their sympathies to the Hitler regime, and for their fascist beliefs, among whom was Francisco Franco, who became their leader. He was firmly supported by the bourgeoisie of the country, the landowners, and by (who else?) the clergy. Fascist organizations such like Falange, the Carlists and others, acted almost legitimately consisting the para-state, and eroding the entire state apparatus. Franco even had the support of foreign fascist regimes, and inflicted an open and well-organized attack against Republican Spain, which for the first time in history, was governed by all, without exception, the democratic parties; an attack that could be characterised as a rehearsal for World War II.
However, the fascist plans did not fully succeed, thanks to the sacrifices of the Spanish people, and above all of the Spanish working class. From the first moment of the fascist attack a giant popular mobilization embraced the country. Massive demonstrations took place in Madrid, Barcelona, Valencia and in other cities with the cry «We want arms». The regular army of the Republic was almost dissolved because over 80% of the officers joined the fascists. But another army was being formed by the working classes in the cities and the countryside. It was the new army of the Spanish Republic, which heroically confronted the fascist hordes for more than 32 months. Thus, the forecast of Franco and his clique that all would end within a few days was proved wrong. After the first successes of the fascists and after the democratic people began to re-organise and counter-attack, the situation for the coup became critical. The areas they had occupied in metropolitan Spain were in danger. The fascists were saved thanks to two factors:
a) the immediate help of the fascist regimes of Germany and Italy. The two dictators gave Franco’s fascists 1,650 airplanes, 1,150 tanks and armoured vehicles, 2,630 cannons, 8,800 heavy and light machine guns, 1,430 mortars, more than half a million rifles, huge quantities of ammunition, and 250,000 soldiers, officers and technical consultants.
b) to the «neutral» stance of urban democracies of Europe and America. The governments of America, France, and England, followed the hypocritical policy of «non-interference», which in essence meant recognition and enhancement of the Francoist regime.
Solidarity of the peoples
But if the Spanish people were abandoned in the most tragic moments in history by the rulers of the «free» world, they were not abandoned by the democratic people of the earth. Paris, London, New York and many other cities around the world began to form committees of solidarity with the people of the Spanish Republic. Money was collected from fundraising to purchase and send food, medicine, and weapons. All over the world, all the people with the ideals of freedom, justice and human dignity burning inside them, turned their eyes with understanding, and offered their solidarity to the struggling Spaniards.
Thousands of citizens from the Soviet Union, the USA, Canada, Cuba, Argentina, the Balkans, Central Europe, England, France and many other countries responded to the call for voluntary support to the armed struggle of the Spanish people. Industrial workers, teachers, farmers, sailors, miners, doctors, engineers, journalists, students, men and women, ordinary people voluntarily enlisted on the side of the Spanish fighters. Anarchists, socialists, communists and democrats, in total 53,000 people from 53 nationalities took up arms and fought in Spain, a great proportion of them being French (8,000). The units formed by the volunteers were named «International Brigades».
In early November 1936, the first coherent brigade, the 11th (which consisted of the battalions a) «Edgar Andre», b) «Paris Commune and c)» Dobrofsky «) arrived at the Madrid Front and was installed at the most dangerous spot. «People of Spain,» said a call of the volunteers, «we came to help and defend your capital as if it was the capital of each of us. Your honour is our honour. Your fight is our fight.» And they kept their word. The army of the fascists failed to get anywhere near the Madrid Front.
The course of the International Brigades during the war is the same as the course of the Spanish Republican Army. Not only in Madrid, but in all fronts, Guadalajara, Zaragoza, Brunete, Ebro etc, they contributed significantly to the struggles of the Spanish people, writing with their blood some of the brightest pages of the world revolutionary movement.
Volunteers from Greece
In Greece, under the conditions created by the Metaxas dictatorship, the difficulties and obstacles were many and great. In the short time between Franco’s coup and the dictatorship of Metaxas (17 July – 4 August), things where relatively easy, therefore more than 2000 volunteered. However, after August 4 things changed. Legitimate roads closed, passports were not permitted to leftists many of whom were arrested. There remained only illegal routes abroad, but they were extremely dangerous. However, despite the risks, there were people who found their way out of the border, and took the road to Spain. The destination of the volunteers was initially Marseilles, where they would supposedly work as labourers in factories. Once arrived there, they came in contact with the Greek organization of Marseille – mainly sailors – and were brought on to Spain.
The volunteer fighter Stefanos Tsermegas writes:
«On New Year’s Eve 1937, we disembark at the port of Havre, France, from where we would proceed to Spain. It was 10am. We went to customs to have our luggage checked. The scene that followed is unforgettable. When the French customs officials opened our suitcases, and saw that they were filled with military supplies, uniforms, bandoliers, flasks, and other military items, they all erupted into a frenzy of excitement. They lifted up their fists and hailed us with the usual at the time Spanish antifascist salute «NO PASARAN».
And P. Aivatzis, who were among the first volunteers:
«… The first group of Greek volunteers started with a few hundred anti-fascists from other countries, in October 1936, from France to Spain»
Also, many Greeks of the diaspora, mostly from France and the USA participated in the International Brigades. In a book written about the 15th International Brigade, and published in Madrid in 1937, an entire chapter is devoted to Greek Volunteers of America. It emphasises the dual importance of their contribution: «Their struggle was not only a struggle for Republican Spain, but also for the restoration of democracy in their own country.» In Cyprus, although the English banned the fundraising for Spain, the Cypriots managed to collect a good deal of money; the first instalment of more than 4,000 pounds was sent in 1937. More than 60 Cypriots from England and America went to Spain to fight.
The number of Greek volunteers cannot be determined with certainty, as the conditions prevailing in the country did not allow proper registration. Approximately, P. Aivazis (see «Avgi» 10/12/75) estimates them at 300. John Kampitis (volunteer) claims they were 290. The historian Karanikolas («Radical 5.10.75) estimates 400. The same number gives the Cypriot newspaper «Haravgi» (see 11.2.75). The vast majority of the Greek volunteers were labourers, and almost half of them sailors. Politically, most of the Greek volunteers belonged to the Communist Party, and there was a group of Greek anarchists who acted basically in the area of Barcelona, where the Spanish anarchists gathered most of their power. It was never known whether among the Greeks there were women volunteers either as fighters or other auxiliary services, like women from other countries.
Action of the Greek volunteers in Spain
The majority of the Greek volunteers fought from the beginning of 1937 in the lines of the 15th International Brigade, and especially in the Balkan battalion «G. Dimitrof.» But they were also scattered in all batallions. As time passed, in mid-1937, a Greek company was established, whose commander was Yiannis Pantelias, carpenter, under the pseudonym Yiannis Margaritis, deputy commander was Anagnostis Deliyannis, tobacco worker, under the pseudonym Yiannis Siganos, and political commissioner was Kyriakos Stefopoulos, railway worker, nicknamed Dimitris Perros. The company was named «Rigas Fereos», that is the name of the great visionary of the Balkan Federation. For a time the company was called «Zachariades.» However, many Greeks remained in the units where they fought, and did not join the Greek company.
The Greek company, part of the 15th International Brigade, participated in the battle of Brunete where they acted as force of conflict and occupied the small town Villanueva de la Cañada, after three weeks of fighting. The loss of the brigade was huge, as nearly half of the fighters were lost. The losses of the Greeks have not been determined, but if we consider the losses of the brigade in general, they must have been quite a lot. Among those killed is the 35-year-old Cypriot Achilleas Kanaris, and Dimitris Rapitis from Chios, who according to his comrade Kostas Makrinos fell fighting on his machinegun, covering the retreat of the fighters of his unit.
Another battle of the Greek company was in Belchite, where the objective was the capture of Saragossa, held by the fascists. The attack began on August 24 with first target Belchite, a small but well-fortified city. In one of the counterattacks of the fascists, the Dimitrov Battalion and particularly the Greek company suffered great losses. In this battle the commander of the battalion Pantelias was killed, as well as the political commissioner Stefopoulos, who left their lives on the machineguns, surrounded by soldiers of Franco. Deputy Deligiannis became commander and together with the remaining fighters, continued the battles with selfless heroism «defending not only democracy in Spain, but with the belief that fighting they defended democracy around the world, and their homeland.» After fierce battles, Belchite was finally occupied on September 8.
The Greek company also participated in the occupation of Teruel in December 1937. Indeed, one of the first who entered the city of Teruel was the Greek officer Minas Thomaidis, from the Black Sea. In early March 1938, the fascists after a fierce air bombardment (provided by the Nazis to the fascists), attacked the front of Aragon. The democratic troops, fatigued by the constant battles and without war material, began to retreat. The 15th International Brigade was the last antifascist unit which abandoned the ruined city, with great, however, losses. At least 11 Cypriots were killed, and two Greek fighters were captured and executed on the spot because, according to those who escaped, refused to shout «long live General Franco.» In the vicinity of Cadesa more than 20 Greeks were killed, and dozens were injured.
In honour of the Greek fighters of the International Brigades, there was an event in Barcelona, where along with the Greek anti-fascists, most of them wounded, took part several sailors who had come to port with supplies for Republican Spain. The Spaniard in charge of the event said in his speech: «… In your face we see the live democratic antifascist Greece struggling against our common enemy, fascism, for democracy, independence, and prosperity of our people …»
The retreat
«… the farewell to the heroes of the International Brigades, despite the festive atmosphere, was chill and melancholy. The heart filled with bitterness watching those heroes pass on the big «aveniada» of Barcelona where the popular farewell had been organised. We were thinking of our fate and the fate of these people, many of whom could not return to their countries, because fascism prevailed there. They were heroes marked by their participation in the war in Spain, put under suspicion by the diplomacy of non-intervention, like lepers; they would be persecuted, handed over to the police insanity, put in camps, finally surrendered to Hitler and Mussolini». (see Memoirs of Pasionaria, Avgi, 25.5.63).
Indeed, those who had nowhere to go were many; among them the surviving Greeks, with the exception of the Greeks of America and England who returned there. The rest stayed in Spain until the end, and passed to France after the collapse, after they gave the last battles in Catalonia together with the Spanish antifascists, thus enabling hundreds of thousands of women, children, and wounded to cross the border.
According to the available data, the known names of the Greeks who were killed in the Spanish civil war are 53, of which 2 were missing. However, they are believed to be more than 100. The dead Greek antifascists are pioneers in the hundreds of thousands of fighters who were killed in mountains, cities, and by squads, battling the local and international fascism.
Source: Μ. Paleologou, Greek antifascist volunteers in the Spanish civil war, Athens, 1979.
Αν το έθνος συγκροτείται κατά κύριο λόγο γύρω από μια πνευματική αρχή, όπως υποστηρίζει ο Ρέναν, τότε η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε δίλημμα. Αν το έθνος κουβαλάει ένα κοινό παρελθόν και προσδίδει σ’ αυτό μια προσωρινή συναίνεση που πρέπει να αναπαράγεται επ’ αόριστο, αν η ύπαρξη ενός έθνους είναι «ένα καθημερινό δημοψήφισμα», τότε σήμερα η Ελλάδα ως έθνος προσπαθεί να επαναδιαπραγματευτεί το παρελθόν της μέσω της δημιουργίας του μέλλοντος, το πεδίο των δυνατοτήτων είναι διάπλατα ανοιχτό. Είναι μόλις η δεύτερη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Αυτό αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, καθώς η σύγχρονη Ελλάδα προσπαθούσε πάντα να καθορίσει την πολιτισμική της χρονικότητα για να απεικονίσει ένα αμνημόνευτο παρελθόν που θα αναπαράγεται αενάως. Ως εκ τούτου, το μέλλον δε θα πρέπει να εκπλήσσει, αφού αποτελεί ζωντανό μνημείο της νεωτερικότητας. Η πρώτη φορά, από την εμφάνιση της σύγχρονης Ελλάδας που έγινε προσπάθεια να δημιουργηθεί ιστορία από τα κάτω, οδήγησε σε έναν ανελέητο εμφύλιο πόλεμο με σοβαρές συνέπειες για τη χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν πάνω από τριάντα χρόνια αυταρχισμού και άγριας καταστολής όλων των δημοκρατικά σκεπτόμενων ανθρώπων. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) νομιμοποιήθηκε μόλις το 1974, αφού η δικτατορία της 21η Απρίλη παρέδωσε την εξουσία στον Κ. Καραμανλή. Η συνεχής εξονυχιστική καταστολή της καθημερινής ζωής σε συνδυασμό με το πραξικόπημα του 1967, κράτησε υπό έλεγχο τις μεγάλες δυνάμεις μετασχηματισμού της κοινωνίας που ήταν σε εξέλιξη από το τέλος του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου και επανεμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα. Ένα μετα-δικτατορικό συμβόλαιο σφράγισε τη νέα συναίνεση, γύρω από την οποία εξελίχθηκαν τα πράγματα. Το σύστημα βρήκε το σημείο ισορροπίας που τόσο χρειαζόταν για την επιβίωσή του, δαμάζοντας τη βούληση του λαού. Αλλά αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο, με την χρεοκοπία και την έλευση της τρόικας, δηλαδή των ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ, έχει παραβιαστεί ανεπανόρθωτα. Οι ανάγκες και οι επιθυμίες των Ελλήνων, η βούλησή τους, όλο και περισσότερο έρχονται σε αντίθεση με τη βούληση του κράτους, η κοινωνική σφαίρα κινείται κάθε μέρα πιο μακριά από τον κρατικό μηχανισμό.
Η τρόικα εσωτερικού, δηλαδή η νέα κυβέρνηση συνασπισμού (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ), με την άκρως αυταρχική πολιτική ρητορική της και μια άγρια νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, προσπαθεί να ενσταλάξει αισθήματα κοινής προσπάθειας και κοινού πόνου στο έθνος, προκειμένου να επιβάλει καθήκοντα, και μια απαιτούμενη κοινή προσπάθεια σε «ορθολογικά σκεπτόμενους πολίτες». Παρ ‘όλα αυτά, η προσφυγή γίνεται πάντα στο όνομα ενός αφηρημένου έθνους και κατευθύνεται προς όλους τους Έλληνες πολίτες, οι οποίοι πρέπει να υποστηρίξουν «την κολοσσιαία προσπάθεια» της κυβέρνησης. Οι υπόλοιποι πρέπει να γίνουν «η σιωπηλή πλειοψηφία» (ο Ραχόι χρησιμοποίησε αυτόν τον όρο για να καταστήσει παράνομους στα μάτια της κοινωνίας όλους όσοι χρησιμοποιούν το δικαίωμα στη διαδήλωση. Αυτός ο όρος χρησιμοποιήθηκε από τον Νίξον στο παρελθόν, για να αντιπαραβάλει «μια σιωπηλή πλειοψηφία» που δεν είχε πρόβλημα με τον πόλεμο στο Βιετνάμ, με μια θορυβώδη μειοψηφία που τραβούσε όλη την προσοχή των μέσων ενημέρωσης). Αν όχι, θα αντιμετωπιστούν ως ο εσωτερικός εχθρός.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι, πολλές φορές, στην ιστορία ενός έθνους η συλλογική μνήμη οργανώνεται γύρω από συμφορές και λύπες. Τέτοιες κακές στιγμές στην ιστορία ενός έθνους λειτουργούν ως το σημείο αναδιοργάνωσης των εθνικών αναμνήσεων, και απαιτούν κοινή προσπάθεια και θυσίες για το μέλλον. Η συνεχής έκκληση προς το έθνος ως «ιερής αγελάδας» που πρέπει να διατηρηθεί ανέπαφη ό,τι κι αν γίνει, αναφέρεται στην πλασματική σύγχρονη Ελλάδα που κατασκευάστηκε από την εμφάνιση του έθνους-κράτους. Ακόμη περισσότερο, η εκδοχή της ελληνικότητας στην οποίο καλούμαστε να υποβληθούμε, είναι, υπό την κυβέρνηση συνασπισμού με την ΝΔ στην ηγεσία, μια νέα έκδοση στην νεοφιλελεύθερη εποχή της Ελλάδας του Ελληνο-χριστιανισμού. Η σύλληψη του «Γέροντα Παστίτισου», ενός χρήστη του facebook, λόγω του νόμου κατά της βλασφημίας, που χρησιμοποίησε τη σελίδα του για να σατιρίσει τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό˙ και επιπλέον, η ταπεινωτική μεταχείριση και ο βασανισμός των 15 συλληφθέντων αντιφασιστών από τις δυνάμεις ασφαλείας, σε αντιδιαστολή με την ήπια μεταχείριση, και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και συνένοχη στάση απέναντι σε ρατσιστικά εγκλήματα και φασίστες, σε συνδυασμό με την επιχείρηση «Ξένιος Δίας» σε όλη την Ελλάδα, ώστε να φυλακιστούν επ ‘αόριστον οι μετανάστες χωρίς χαρτιά, μαζί με το επιχείρημα της «σιωπηλής πλειοψηφίας» (στην Ελλάδα θα μπορούσε να μεταφραστεί ως νοικοκυραίοι), σκιαγραφούν την εικόνα του εθνικά διαμορφωμένου πολίτη του 21ου αιώνα.
Ευρωκεντρικές σκοπιμότητες νομιμοποίησαν τη λεηλασία του παρελθόντος της Ελλάδας και τώρα μια νέα έκδοση της ίδιας ιστορίας προσπαθεί να νομιμοποιήσει την πραγματική λεηλασία της χώρας. Παραμένοντας στην Ευρώπη εξασφαλίζεται η αρχέγονη Ελληνική ενότητα της χώρας, και η Ελλάδα παραμένει στο φαντασιακό χώρο της «δύσης», ενώ την ίδια στιγμή δίνεται ελπίδα για τη διατήρηση του πολιτικού μηχανισμού. Στην πραγματικότητα, ο συγκεκριμένος πολιτικός μηχανισμός θα ήταν αδύνατος χωρίς την δυτική υποστήριξη και εξάρτηση. Αυτό είναι που ο κ. Δένδιας, Υπουργός Δημόσιας Τάξης, δηλώνει ρητά όταν αναφωνεί ότι «ή θα σωθούμε όλοι ή κανείς μας», αυτή είναι προφανώς η «υπαρξιακή αγωνία» του και των συναδέλφων του, και όχι των Ελλήνων γενικά. Αυτό που πραγματικά φοβάται είναι η σίγουρη πολιτική εξάλειψή του με την «υποτιθέμενη» απόσυρση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η ύπαρξή του εξαρτάται απόλυτα από τη στήριξη της Ε.Ε. και των Η.Π.Α. Υπενθυμίζοντάς μας ακόμη φορά ότι το σκάφος είναι έτοιμο να βυθιστεί με εμάς επάνω, δεν ξεχνά ποτέ να κατηγορεί εκείνους που φέρουν την ευθύνη, σ’ αυτή την περίπτωση τους ναυπηγούς, οι οποίοι σύμφωνα με τον υπουργό «μας» είναι εξτρεμιστές που διαταράσσουν την προσπάθεια που γίνεται. Αυτές είναι οι θορυβώδεις μάζες, οι «τεμπέληδες» που δε θέλουν καμία αλλαγή στη ζωή τους, ο γνωστός εσωτερικός εχθρός, γενικώς η αριστερά, γιατί συνεχίζει δηλώνοντας τη λύπη του για τους αριστερούς και κομμουνιστές βουλευτές που υποστήριξαν τον αγώνα των εργαζομένων.
Κάποιος πρέπει να υπενθυμίσει στους ιστορικά αδαείς ότι οι μεταφυσικές ή μεσσιανικές αφαιρέσεις δεν πείθουν τους άνεργους και τους πεινασμένους. Ο πρώτη μεσσιανική, αλυτρωτική αφήγηση, η «Μεγάλη Ιδέα», αναπτύχθηκε στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα, και κατέληξε με την αναγκαστική μετανάστευση σχεδόν ενάμισι εκατομμυρίου μικρασιατών ελληνόφωνων ορθόδοξων πληθυσμών. Ενώ, η δεύτερη αφήγηση, ήρθε ως υπόσχεση της προόδου και της ανάπτυξης, που θα μας κάνουν αντάξιους της ιστορίας μας στην Ευρώπη. Από την δεκαετία του ενενήντα αυτή η συζήτηση έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από την νεοφιλελεύθερη ατζέντα, και οργανώνεται, όπως αναφέρει ο Χαμηλάκης (2007), με την αναζήτηση της άλλης σύγχρονης «Ελληνικής Ιδέας», των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Αλλά μετά την σημερινή πτώχευση και την συμφωνία της τρόικας κανείς δεν θα έκανε σκόπιμα θυσίες με βάση αυτή τη σύγχρονη «Μεγάλη Ιδέα». Το στείρο όραμα της Ελλάδας άδειο από πολιτισμική χρονικότητα δεν μπορεί πια να είναι η βάση για την αναδιοργάνωση της χώρας. Συμβολικές κινήσεις, όπως η «εισβολή» των εργαζομένων των ναυπηγείων στην αυλή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, πριν από λίγες μέρες, για να δείξουν τον αποτροπιασμό τους για την εξαθλίωση τους, και η διακοπή της παρέλασης στη Θεσσαλονίκη το 2011, κατά τη διάρκεια των εορτασμών για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο απεικονίζουν το βαθμό στον οποίο οι ενοποιητικές εθνικές αφηγήσεις δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τις μάζες. Το όραμα, αν υπάρχει, που η κυβέρνηση προσφέρει στο λαό της Ελλάδας, δεν μπορεί να γίνει η βάση για την επιθυμία της συνέχισης της κοινής ζωή του έθνους. Γι ‘αυτό ο κ. Δένδιας ακούγεται παράλογος όταν μιλάει σαν να μην υπάρχει κρίση. Όταν το κράτος δεν έχει καμία εξουσία, παραδομένο στους διεθνείς οργανισμούς, τότε ακούγεται εντελώς παράλογο να περιμένεις από τους ανθρώπους να σε σώσουν ενώ σώζουν τους εαυτούς τους – το πιο πιθανό είναι ότι θα προτιμούσαν να μην σωθούν, μόνο και μόνο για να έχουν την ευχαρίστηση να σε καταστρέψουν.
1) Renan, Ernest (1993) What is a nation? in Nation and Narration eds Hommi K. Bhabba Routledge, London and New York
2) Hamilakis, Yannis (2007) The Nation and Its Ruins: Antiquity, Archeology and National Imagination in Greece, Oxford University Press, New York
Ιουλία Γιοβάνη Phd Candidate at the Centre for Cultural Studies Goldsmiths College University of London
«Περήφανε» Ελληναρά, αυτό το κείμενο απευθύνεται σ’ εσένα. Εσένα που ξαφνικά πιστεύεις πως…ξύπνησες!
Εσένα που θεωρείς πως ξύπνησες τοποθετώντας την ελληνική σημαία στο μπαλκόνι του σπιτιού σου και σαν avatar στο facebook. Εσένα που ξαφνικά αντιλήφθηκες πως… σε πούλησαν οι «αλήτες – προδότες – πολιτικοί», αλλά φυσικά ξαναπήγες να τους ψηφίσεις ώστε να αποκρούσεις τον «κομμουνιστικό κίνδυνο» και να προστατεύσεις τις καταθέσεις που δεν έχεις από τον «κίνδυνο της εξόδου της Πατρίδας από το ευρώ και την άτακτη χρεοκοπία». Εσένα που πιστεύεις πως πίσω απ’ το κάθε τί κρύβεται μια μυστική συνωμοσία Εβραίων και μασόνων, που κοιτάς τον ουρανό κάθε τρεις και λίγο για να δεις αν «μας ψεκάζουν ή όχι», που επικροτείς την βία κατά των μεταναστών που «σου παίρνουν τις δουλειές»…
Εσένα ρατσιστή που επιδιώκεις να συνδέσεις το όνομα του τόπου στον οποίο γεννήθηκε η Δημοκρατία και πρωτοδοκιμάστηκε η αυτοκυβέρνηση, με τον μιλιταρισμό, και την ξενοφοβία. Εσένα που αφού μάσησες απλωμένος στην ξαπλώστρα τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, θυμήθηκες πως πρέπει «να επιστρέψουν τα κλεμμένα». Εσένα που ξαφνικά θέλεις να «ξεβρωμίσει ο τόπος», να δίνεται φαγητό «μόνο σε Έλληνες», να γίνονται μεταγγίσεις αίματος «μόνο σε Έλληνες», αφού βέβαια ξεζούμισες πρώτα μετανάστες στα χωράφια, στα εργοστάσια, στα δημόσια έργα, αλλά και μέσα στο ίδιο σου το σπίτι, να ξεσκατίζουν την ανήμπορη μάνα σου και να αισθάνεσαι οσιομάρτυρας που παραχωρούσες μια τρίωρη έξοδο την Κυριακή… Εσένα που αντιμετωπίζεις ως εχθρούς τους αριστερούς και τους αναρχικούς, αλλά ποτέ δεν κάθισες να διαβάσεις τι στο διάολο μπορεί να λέει αυτός ο Μαλατέστα, ή εκείνος ο Μαρξ, ή η άλλη, η Έμμα Γκόλντμαν, αλλά αρκέστηκες να αναμασάς από τότε που θυμάσαι τον εαυτό σου τις χιλιοειπωμένες παπαριές της ακροδεξιάς για «ανθέλληνες», «άπλυτους» κτλ. Αλήθεια…ποιός μισεί τη χώρα στην οποία γεννήθηκε; Αυτός που χρόνια τώρα αγωνιζόταν στους δρόμους για ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερίες, ισότητα, ισονομία, δικαιοσύνη ή αυτός που σχημάτιζε λακκούβες στους καναπέδες παρακολουθώντας reality και τσόντες;
Σ’ ακούω να γελάς ειρωνικά… «περήφανε» Ελληναρά του πληκτρολογίου! Σε βλέπω να σερφάρεις στο διαδίκτυο από το πρωί μέχρι το βράδυ, να σχολιάζεις σε κάθε ανάρτηση και όποτε σε πιάνουν τα υπαρξιακά σου, να μιλάς για την «Πόλη» που «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δική σου θα ‘ναι»! Να κάνεις λόγο για τις «προφητείες του Γέροντα Παίσιου», να μιλάς για Ορθόδοξα και Βυζαντινά μεγαλεία και ταυτόχρονα να εκθειάζεις τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη – τι τρομερός συνδυασμός! Αρχαία Ελλάδα και Βυζάντιο… (από τη μια η δημοκρατία και από την άλλη ο θεοκρατικός σκοταδισμός… ή μάλλον σκοταδισμός και στις δύο περιπτώσεις, μιας και δεν είσαι σε θέση ν’ αντιληφθείς ούτε καν την φιλοσοφική δημοκρατική σκέψη των αρχαίων Αθηναίων, και απεναντίας, φετιχίζεσαι είτε με εικόνες του Λεωνίδα είτε με έναν από τους μεγαλύτερους σφαγείς της αρχαιότητας, τον Μέγα Αλέξανδρο)!
Που ήσουν λοιπόν τιμητή της αριστεράς και της αντιεξουσίας; Ενδεικτικά και μόνο ερωτώ τα παρακάτω:
Πού ήσουν όταν ψηφίστηκε ο νόμος [1] περί κηρύξεως μιας απεργίας παράνομης και καταχρηστικής και πότε συνειδητοποίησες ότι σ’ αυτή την χώρα, εδώ και 30 χρόνια, δεν υπήρξε ούτε μία σημαντική ή δυναμική απεργία που να μην κηρύχθηκε παράνομη ή/και καταχρηστική [2] από κάποιο ελληνικό δικαστήριο; Γιατί τώρα παραπονιέσαι που είσαι άνεργος, που σε θεωρούν «συνεργάτη» και δεν έχεις άδειες, επιδόματα, αποζημίωση απόλυσης κλπ.; Πότε αγωνίστηκες στον χώρο της δουλειάς σου; Πότε προσπάθησες να συνδικαλιστείς αυτο-οργανωνόμενος, μακριά από πουλημένες ή ανίκανες συνδικαλιστικές ηγεσίες ή εργατοπατέρες; Πού ήσουν όταν εργάτες απολύονταν στην προσπάθεια τους να ιδρύσουν σωματείο στα εργοστάσια και τις εταιρίες; Και ποιό ρόλο είχες, αλήθεια, στις απεργίες; Του απεργού, ή μήπως του απεργοσπάστη;
Πού ήσουν το Φλεβάρη του 1991, όταν οι εργαζόμενοι της ΕΑΣ (νυν ΕΘΕΛ) ξεκίνησαν απεργία διαρκείας ενάντια στα μέτρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που ήταν βγαλμένα απευθείας απ’ τις σημειώσεις της Θάτσερ και του Ρήγκαν; Όταν στις 21 Μάρτη του ’91 τα ΜΑΤ γνώρισαν τι θα πει εργατική αντίσταση από πρώτο χέρι ή όταν τον επόμενο χρόνο οι ίδιοι εργαζόμενοι κατέλαβαν κάθε αμαξοστάσιο, περιφρούρησαν την απεργία σε κάθε αφετηρία και στάση και πέτυχαν να μην κυκλοφορήσει κανένα λεωφορείο, ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΕΑΣ, τις απολύσεις και τις μειώσεις μισθών; Ήσουν κάποιος από τους φουρνάρηδες που τους έδιναν δωρεάν ψωμί, ή κάποιος από τους αδιόριστους εκπαιδευτικούς που προσέφεραν δωρεάν μαθήματα στα παιδιά τους ή έστω κάποιος από τους 40.000 που στήριξαν τους απεργούς σε συναυλία αλληλεγγύης στο στάδιο της ΑΕΚ;
Πού ήσουν όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη άρχισε τις ιδιωτικοποιήσεις το 1992, ξεπουλώντας την ΑΓΕΤ-ΗΡΑΚΛΗΣ, αρχίζοντας μια τακτική που τότε επικροτούσες επειδή το Δημόσιο σου φαινόταν «υδροκέφαλο» και για όλα έφταιγαν πάντα και μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ τώρα, που ξεπουλιούνται τα πάντα, από ενεργειακές πηγές και υπηρεσίες μέχρι νοσοκομεία, φωνάζεις επειδή η κόρη σου είναι κατά 99% μέσα στους 150.000 δημοσίους υπαλλήλους που θ’ απολυθούν ως περιττοί σε μία χώρα που έχει το μικρότερο δημόσιο τομέα και τους πιο κακοπληρωμένους δημοσίους υπαλλήλους από όλες όσες την κατηγορούν για «υπέρογκο Δημόσιο Τομέα»;
Ξέρω! Ναι για τότε ξέρω! Ήσουν στα συλλαλητήρια του «Η Μακεδονία είναι Ελληνική», ανεμίζοντας ένα ριγέ γαλανόλευκο πανί με ένα σταυρουδάκι. Καταλαβαίνεις πόσο μακριά νυχτωμένος ήσουν όταν είχαν αρχίσει ήδη να σου κλέβουν τη ζωή κι εσύ φορούσες μια περικεφαλαία ενώ ήσουν έτοιμος να πάθεις εγκεφαλικό σκεφτόμενος ότι κάποιοι «γυφτοσκοπιανοί» (γειά σου ρε Άριε Έλληνα…!) τόλμησαν ν’ αμφισβητήσουν την ελληνικότητα του Βουκεφάλα και του αναβάτη του;
Αλήθεια, τί έκανες όταν το 1992 οι ασφαλιστικές εισφορές εκτοξεύτηκαν ενώ, με τον πρώτο ασφαλιστικό νόμο, οι ασφαλισμένοι χωρίστηκαν στους «πριν την 1.1.1993» και στους «μετά την 1.1.1993», με τους τελευταίους να είναι γνωστό ήδη από τότε, πριν από 19 χρόνια, ότι αν ποτέ έφταναν να συνταξιοδοτηθούν θα έπρεπε να ζήσουν με χρήματα που δεν φτάνουν ούτε για φαγητό 10 ημερών; Τώρα που μειώθηκε στο ήμισυ η σύνταξη του γέρου σου, μήπως αναρωτιέσαι αν είσαι και εσύ συνυπεύθυνος που αντί να αντισταθείς τότε, προτίμησες να ρεφάρεις με τζογαρίσματα σε αεριτζίδικες επιχειρήσεις και σε χρηματιστήρια;
Και όταν οι πολιτικοί που ψήφισες με υπερηφάνεια (και μυαλό) παγωνιού, επικύρωναν την Συνθήκη του Μάαστριχτ, γιατί δεν μπήκες καν στον κόπο να μάθεις τί αφορούσε και πώς θα επηρεαζόταν η ζωή σου και η ζωή στην χώρα που ζεις; Δεν σου πέρασε από το μυαλό ότι ο Νεοφιλελευθερισμός δεν έχει χώρο στην βάρκα του παρά μόνο για ελάχιστους; Πώς σου ήρθε ότι εσύ θα ήσουν μέσα σ’ αυτούς; Επειδή ήσουν το καλό παιδί και ψήφιζες καμαρωτά; Επειδή δεν απεργούσες ή επειδή ανέμιζες όλο χαρά την γαλάζια και πράσινη σημαία; Επειδή δεν ήξερες τι σημαίνει πορεία διαμαρτυρίας, πίστεψες ότι θα σε λυπηθούν εσένα και την οικογένειά σου… ;
Όταν ο Σημίτης και οι φίλοι του σε έβαλαν να παίξεις στο χρηματιστήριο γιατί ήσουν τόσο αδικαιολόγητα αμόρφωτος ή αφελής ώστε να πιστέψεις ότι «όλοι μπορούν να πλουτίσουν έτσι»; Υποτίθεται ότι σπούδασες, ναι; Πώς δεν κατάλαβες κάτι που ακόμα και ένα παιδί του δημοτικού θα υποπτευόταν; Υπήρξες κυρίως ηλίθιος, κυρίως κάθαρμα ή και τα δύο μαζί;
Μπορείς να μου εξηγήσεις με δικά σου λόγια, γιατί το 1998 πανηγύριζες σε κατάσταση ιερής μανίας επειδή ανατέθηκαν στην χώρα οι Ολυμπιακοί αγώνες του 2004, λες και ήταν δύσκολο να φανταστείς, ότι με την μίζα και την γνωστή μαφία που εκμεταλλεύεται τέτοιου είδους παγκόσμια happenings…, θα πλούτιζε μια μικρή ντόπια και μη, μειοψηφία, ενώ έμπαιναν οι βάσεις για την πιο βαθιά εξαθλίωση του λαού σε μια χώρα που σπαταλούσε σαν νεόπλουτος μικροαστός; Από που σκέφτηκες ότι θα βγουν αυτά τα λεφτά; Από το μαγικό καπέλο του Σημίτη ή της Αγγελοπούλου ή από την δική σου τσέπη και πάνω στα πτώματα των μεταναστών εργατών που τότε, για χάρη της Ολυμπιάδας ήταν εργάτες, ενώ μετά μεταμορφώθηκαν από τη μια στιγμή στην άλλη σε «λαθρομετανάστες»;
Πού ήσουν τον Ιούνη του 2003, όταν στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πόρτο Καρράς της Χαλκιδικής 25.000 άνθρωποι διαδήλωσαν ενάντια στις ολιγαρχίες αυτού του πλανήτη; Όταν αναρχικοί συγκρούονταν με τα ΜΑΤ, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το κτίριο της συνεδρίασης, προσπαθώντας να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό;
Που ήσουν από το Μάη 2006 ως τον Απρίλη 2007, όταν δεκάδες χιλιάδες φοιτητές κατέλαβαν τα πανεπιστήμια όλης της χώρας, ρισκάροντας ή και χάνοντας εξάμηνα από τις σπουδές τους, ώστε να αποτρέψουν την ψήφιση του νόμου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση που πρότεινε η Γιαννάκου ; Όταν οι φοιτητές κατέβαιναν καθημερινά στους δρόμους, αντιμετωπίζοντας την κρατική καταστολή, μέσα από ποιά φωνή εκφραζόσουν τότε ενάντια στους φοιτητές και τις διεκδικήσεις τους, αν όχι από τη ΔΑΠάρα της Μυκόνου;
Όταν οι δάσκαλοι απεργούσαν επί 35 ημέρες διεκδικώντας ένα καλύτερο δημόσιο σχολείο και τους χτυπούσαν τα ΜΑΤ σε καθημερινή βάση, γιατί χαιρόσουν; Επειδή πίστευες ότι το δημόσιο σχολείο ήταν για φούντο έτσι κι αλλιώς αφού είχε γεμίσει με παιδάκια μεταναστών; Τώρα γιατί γκρινιάζεις που το παιδί σου θα μπει σε μία τάξη 25 τ.μ. μαζί με άλλα 40 παιδιά;
Πού ήσουν όταν βγήκε στη φόρα το σκάνδαλο του Bατοπαιδίου, της Siemens, του παραδικαστικού κυκλώματος, των υποκλοπών, των βασανιστηρίων κατά των Αφγανών και των απαγωγών των Πακιστανών ; Χαίρεσαι ακόμα που οι μπάτσοι αθωώθηκαν λόγω αμφιβολιών; Σου λέει κάτι ότι από την εποχή του Μελίστα [3], οι μόνοι ποινικοί που έχουν πλήρη ασυλία σ’ αυτήν την χώρα που αποκαλείς ακόμα Πατρίδα, είναι οι μπασκίνες (και, εσχάτως, και οι νεοναζιστές);
Πού ήσουν όταν το Κράτος έβαφε τα χέρια του με αίμα; Όταν δολοφονούσε τον Μιχάλη Καλτεζά, πυροβολώντας τον πισώπλατα. Όταν ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, της νεολαίας της σημερινής κυβερνητικής παράταξης, δολοφόνησε χτυπώντας με λοστό στο κεφάλι το Νίκο Τεμπονέρα, κατά τη διάρκεια κατάληψης ενάντια στο νομοσχέδιο του τότε Υπουργού Παιδείας, Βασίλειου Κοντογιαννόπουλου. Όταν σκότωνε εν ψυχρώ τον 15χρονο Αλέξη Γρηγορόπουλο. Όταν όλοι εμείς ήμασταν στο δρόμο, ενάντια στο Κράτος της Καταστολής και της Τρομοκρατίας, εσύ που ακριβώς βρισκόσουν;
Πού ήσουν πέρσι όταν ο κόσμος προσπαθούσε να συνδιαμορφώσει προτάσεις μέσα από λαϊκές συνελεύσεις; Μούντζωνες τη Βουλή φορώντας μια γαλανόλευκη σαν μπέρτα και έτρωγες καλαμποκάκι; Όταν στα τέλη του περσινού Ιούνη χιλιάδες διαδηλωτών δέχτηκαν τη βίαιη καταστολή της Αστυνομίας, εσύ βοηθούσες πρόθυμα σαν παρακρατικός ακροδεξιός ή έβριζες για την καταστροφή των μαρμάρων του κέντρου απ’ αυτούς που θες ν’ αποκαλείς κουκουλοφόρους; Τον Φλεβάρη του ’12, θρηνούσες για την πυρκαγιά στο Αττικόν ή σήκωνες την πέτρα ενάντια στα χακί τάγματα ασφαλείας; Αλήθεια, πότε επιτέλους θα σταματήσεις να μασάς την καραμέλα της Μαρφίν, αποδίδοντας σε χιλιάδες ανθρώπους το εσκεμμένο ή όχι έγκλημα ενός-δύο-τριών ανθρώπων;
Και κάτι ακόμα: Τώρα πού είσαι; Τώρα που κατηγορείς για τα πάντα τους πάντες και τα πάντα, από τον Σόρος έως τους εξωγήινους, αλλά κυρίως βέβαια τους «κουκουλοφόρους, ανθέλληνες, προδότες, αναρχικούς των Εξαρχείων» και τους «ξένους – που – ήρθαν – και – σου – πήραν – την – χώρα». Είσαι έστω και τώρα ελάχιστα συγκεντρωμένος ώστε να καταλάβεις ποιός είναι ο εχθρός και ποιός ο φίλος και ο σύμμαχος; Τι ρωτάω; Εσύ είσαι έτοιμος, στο όνομα της Πατρίδας… να ψηφίσεις ακόμα και τα παιδιά του Αδόλφου…
Δεν σου γράφω για να σε αφορίσω – δεν είμαι παπάς εξάλλου. Ούτε για να αποδείξω αυτάρεσκα πως εγώ είμαι ο αγωνιστής που δεν ευθύνεται για τίποτα κι εσύ αυτός που αξίζει να κοιμηθεί όπως έστρωσε. Σου γράφω για να διαλύσω, όσο μπορώ, αυτό το τοπίο της ανορθολογικής ομίχλης που έχεις δημιουργήσει στον ορίζοντα σου. Προσπαθώ, αναλαμβάνοντας κι εγώ τις δικές μου ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση, να κόψω το δέντρο, που μας κρύβει το δάσος. Κατάλαβε το, κι εμπέδωσε το, πως είτε το θέλουμε είτε όχι μαζί θα συνεχίσουμε στο δρόμο της εξαθλίωσης ή μαζί θα αγωνιστούμε για ν’ αλλάξουμε ριζικά ό,τι στρεβλό δημιουργήσαμε ή αφήσαμε να δημιουργηθεί όλα αυτά τα χρόνια. Αν επιλέξεις να συγκρουστείς μαζί μου, γυρίζοντας την πλάτη στα πραγματικά σου προβλήματα, να ξέρεις πως έχω κι εγώ την ψυχή να συγκρουστώ, ενάντια σε κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς εξουσίας και καταπίεσης. Άλλωστε δεν θα ‘ναι η πρώτη φορά για μένα. Και θα το κάνω. Γιατί απαιτώ να ζήσω ελεύθερος και ως ίσος μεταξύ ίσων. Αλλά, προτεραιότητα μου είναι να είσαι δίπλα μου, κι εγώ σ’ εσένα.
Σημειώσεις
1. Ν.1264/1982 ο οποίος τροποποιήθηκε κυρίως με τον Ν.1915/1990. 2. Μια απεργία θεωρείται παράνομη όταν κηρύχθηκε χωρίς την τήρηση των διατυπώσεων κήρυξης που προβλέπονται στο νόμο, ενώ καταχρηστική όταν, παρόλο που κηρύχθηκε σύμφωνα με τις τυπικές προϋποθέσεις, θεωρείται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η προσφυγή σε απεργία υπερβαίνει προφανώς τον κοινωνικό ή και οικονομικό σκοπό του δικαιώματος των εργαζομένων να επιδιώξουν με αυτή την ικανοποίηση κάποιου αιτήματός τους. Η κρίση περί παρανομίας και καταχρηστικότητας υπάγεται στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων τα οποία σχεδόν ποτέ δεν έκριναν απεργία νόμιμη ή μη καταχρηστική… 3. Ο αστυνομικός που πυροβόλησε εν ψυχρώ τον Μιχάλη Καλτεζά την 17.11.1985
Eagainst Αρχείο 